Иһинээҕитигэр көс

1969 сыл

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
Сыллар
1965 1966 1967 196819691970 1971 1972 1973
Уоннуу сыллар
1930-с 1940-с 1950-с1960-с1970-с 1980-с 1990-с
Үйэлэр
XIX үйэXX үйэXXI үйэ

1969 сыл.

  • Тохсунньу 1 — «Ну, погоди!» ойуулук премьерата буолбут.
  • Тохсунньу 15 — Сэбиэскэй Сойуус «Сойуус-5» хараабылы халлаан куйаарга көтүппүт.
  • Тохсунньу 16 — Аан дойдуга бастакыннан икки сэбиэскэй спутник стыковкалаабыттар (Союз-4 уонна Союз-5).
  • Тохсунньу 16 — Чиэх устудьуона Ян Палах Сэбиэскэй сэриилэр Прага сааһа диэн ааттанар дьалхааны хам баттаабыттарын утаран, ол кэнниттэн биир сыл буолан баран, бэйэтин уматтан өлбүт.
  • тохсунньу 20 — Ричард Никсон АХШ бэрэсидьиэнинэн буолбут (кини иннинээҕи - Линдон Джонсон).
  • тохсунньу 22 — Космонавтары көрсүү кэмигэр ССКП Киин кэмитиэтин генаральнай сэкиритээрин Л.И. Брежневы өлөрө сатаабыттар. Виктор Ильин диэн сэбиэскэй аармыйа эпписиэрэ милиисийэ фуорматын кэтэн баран Кремль Боровицкай боруотатыгар киирбит уонна икки бэстилиэтинэн Брежнев баар буолуохтаах массыынатын ытыалаабыт. Ол гынан баран ол массыынаҕа космонавтар Леонов, Николаев, Терешкова уонна Береговой бааллар эбит. Ол ытыалааһын түмүгэр суоппар өлбүт, хас да киһи бааһырбыт, онтон мотоциклист ытааччыны охторбут. Брежнев атын массыынаҕа баар эбит (сорох сибидиэнньэннэн олох да атын сиринэн баран испит) онон хайдах да буолбатах.
  • Олунньу 9 — Boeing 747 бастакы көтүүтэ буолбут. Boeing 747 аан дойдуга бастакы ыраах сырыылаах, икки мэндиэмэннээх киэҥ көҥдөйдөөх дьону таһар көтөр аал буолар. 36 сылынан 2005 сыллаахха Airbus A380 оҥоһуллуор диэри аан дойдуга саамай улахан дьон таһар көтөр аал этэ.
  • Муус устар 1Кытай компартиятын IX сийиэһигэр «культурнай өрөбөлүүссүйэ» түмүктэммитин биллэрбиттэр.
  • Муус устар 28 — Франция бэрэсидьиэнэ генерал де Голль уурайбыт.
  • Ыам ыйын 16 — «Венера» диэн советскай космическай аппарат Чолбоҥҥо тиийбит.
  • Ыам ыйын 27 — "Машина времени" рок-бөлөх олохтоммут.
  • Ыам ыйын 29 — Өлүөхүмэҕэ Кыыллаах Арыыттан халаан кэмигэр дьону таһаара сылдьыбыт Ми-2 бөртөлүөт лүөччүктэр буруйдарынан саахалламмыт, 25 киһи өлбүт. Лүөччүктэр иккиэн тыыннаах хаалбыттар. Экипаж хамандыыра силиэстийэ кэмигэр суукка тиийбэккэ эрэ биллибэт төрүөттэн өлбүт, иккиһин (штурманы) сууттаан ытарга уурбуттар, ол эрээри кэлин 8 сыл хаайыынан солбуйбуттар.
  • Бэс ыйын 4Израильга лиираттан шекельгэ көһөр туһунан сокуон ылыллыбыт. Ол гынан баран дьиҥнээх көһүү сокуон эппитинэн үп миниистирэ этиитинэн буолуохтаах буолан, 1980 эрэ сылга оҥоһуллубут.
  • Бэс ыйын 11 — Москубаҕа I Аан дойдутааҕы балет артыыстарын күрэһэ аһыллыбыт.
  • Бэс ыйын 13 — Байконур космодромтан «Протон-К» ракета-носитель Ыйга көтүөхтээх Луна-15 хараабылы анал траекторияҕа таһаарбыт.


  • от ыйын 14 — Гондурас уонна Сальвадор ыккардыларыгар кыраныысса таһынааҕы сэрии буолбут, кэлин ону "Футбол сэриитэ" диэбиттэр.
  • от ыйын 16 — Канаверал космодромтан Сатурн V көтөн орбитаҕа Аполлон-11 хараабылы таһаарбыт.
  • от ыйын 20 — Аполлон-11 аан бастаан Ый ньууругар дьону түһэрбит.
  • атырдьах ыйын 13 — Ямбурдааҕы нефтегазоконденсатнай месторождениены Ямал-Ненец автономнай уокуругар арыйбыттар.
  • атырдьах ыйын 15 — Вудсток (фестиваль).
  • балаҕан ыйын 1 — Ливияҕа Муаммар Каддафи полковник былаахы ылбыт.
  • балаҕан ыйын 19 — Ми-24 бөртөлүөт бастакы көтүүтэ.
  • балаҕан ыйын 25 — Ислам конференцията диэн тэрилтэ тэриллибит.
  • Алтынньы 1 — Конкорд сөмүлүөт аан бастаан дорҕоон түргэнин куоһарбыт.
  • Алтынньы 29 — ARPANET бырайыак икки көмпүүтэрин ыккардыгар бастакы ситимнэһии буолбут — Интэриниэт үөскээбит.
  • Сэтинньи 19 — Аатырбыт футболист Пеле күрэхтэһиилэргэ киллэрбит гуолларын ахсаана тыһыынчаҕа тиийбит. Тыһыынчалаах гуолун Пеле Рио-де-Жанейроҕа Маракана стадионугар бэйэтин Сантос кулуубун Васко да Гама диэн кулуубу утары оонньуутугар пенальтиттан киллэрбит.
  • Сэтинньи 24 — АХШ уонна ССРС ядернай сэриини-сэбиргэли тарҕаппат туһунан Дуогабары ратификациялаабыттар.
  • Международной организации мира присуждена Нобелевская премия мира.
  • От ыйын 4 — Айталина Афанасьева-Адамова — опера ырыаһыта, 2002 сыллаахха П.И. Чайковскай аатынан аан дойдутааҕы күрэс I бириэмиэйэтин лауреата буолбута, Суорун Омоллоон аатынан Опера уонна балет тыйаатырын артыыһа, Ил Түмэн дьокутаата, СӨ народнай артыыһа, РФ уонна СӨ үтүөлээх артыыһа. Амма, Мэҥэ-Хаҥалас улуустарын Ытык киһилэрэ. Амма улууһун Алтан нэһилиэгэр төрөөбүтэ, оҕо сааһа Майаҕа ааспыта. 2019 сыллаахха Дьокуускайга аан дойду таһымнаах опера ырыаһыттарын күрэһин тэрийбитэ, 2024 сыллаахха иккис күрэс ситиһиилээхтик буолан ааспыта.
  • Бэс ыйын 12Степан Макаров (05.08.1917 Сылаҥ нэһилиэгэр төр.) — РСФСР уонна Саха АССР оскуолатын үтүөлээх учуутала, Чурапчы улууhун бастакы бочуоттаах гражданина, Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа. Олоххо ураты дьулуурун иhин "Саха Маресьевынан" ааттаммыта.
  1. Календарь "ЯВ" // Якутск Вечерний : хаһыат. — 2012. — 30 От ыйын. — С. 69.