Балаҕан ыйын 18

Балаҕан ыйын 18 диэн Григориан халандаарыгар сыл 261-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 262-c күнэ). Сыл бүтүө 104 күн баар.

Бэлиэ күннэр

• Саха Өрөспүүбүлүкэтэ Саха Өрөспүүбүлүкэтэ — Доруобуйаны бөҕөргөтөр сүүрүү күнэ (2021, ыам ыйын уонна балаҕан ыйын үһүс өрөбүллэригэр)
• Аан дойдутааҕы уу хаачыстыбатын кэтээһин күнэ
• Азербайджан Азербайджан — Национальнай дьүрүл (музыка) күнэ
• Армения Армения — Астрономия күнэ
• АХШ АХШ — дойду үрдүнэн ВИЧ/СПИД уонна кырдьыы туһунан кэпсиир күн
• Ираан Ираан — Персия литэрэтиирэтин уонна поэзиятын күнэ
• Чиили Чиили — 1810 сыллааҕы Чиили бастакы бырабыыталыстыбатын ахтар күн, Dieciocho
• Хорватия Хорватия — ВМФ күнэ
• Япония Япония, Окинава арыы олохтоохторун түөлбэ тылларын күнэ

Түбэлтэлэр

• 324 — Улуу Константин Хрисополь кыргыһыытыгар Лициний сэриитин кыайбыт, онон Рим импиэрийэтин соҕотох баһылыга буолбут.
• 1048 — Византия уонна Грузия холбоспут аармыйалара сельджуктар аармыйаларын кытта Капетрон аттынааҕы кыргыһыылара буолбут.
• 1810 — Чиилигэ бастакы бырабыыталыстыба хуунтата тэриллибит. Испанияҕа сэрии буола турар кэмигэр эрэ тэриллэ сылдьыбыта, ол эрээри Испанияттан тутулуга суох буолуу бастакы хардыыта этэ.
• 1833 — Саха уобалаһын салайааччытынан коллежскай асессор Иван Голубев буолбут. Кини бу солоҕо 1834 сыл балаҕан ыйын 11 күнүгэр диэри сулууспалаабыт.
• 1846 (ол саҕанааҕы ааҕыыннан балаҕан ыйын 6 күнэ) — Ыраахтааҕы ыйааҕынан Лаамы байҕалыгар Айаан пуорда олохтоммут. Бу иннинэ биир үйэттэн тахса үлэлии турбут Охуоскай пуордун хомото чычаас буолан оччо табыгаһа суоҕа. Айааҥҥа фактория уонна Дьокуускай-Ньылхан-Айаан суола 1844 сыллаахтан тутуллан барбыттара, суолу кыйа 1855 сыллаахтан саҕалаан сахалары көһөрөн олохсуппуттара, олор дьаам үлэтин хааччыйыахтаахтара.
• 1927 — Конфедералистар хамсааһыннарын хам баттааһын кэмигэр ОГПУ Василий Никифоров - Күлүмнүүрү хаайбыт. Бастаан ОГПУ кэллиэгийэтин быһаарыытынан ытарга ууруллубута, онтон бириигэбэр 10 хаайыыга уларытыллыбыта. Эһиилигэр балаҕан ыйын 15 күнүгэр кини Новосибирскай куорат түрмэтин балыыһатыгар 62 сааһыгар өлбүтэ. 1992 сыллаахха реабилитацияламмыта.
• 1931 — Мукден инциденэ буолбут, Кытайга Дьоппуон бас билэр Ляодун тумул арыытыгар тимир суол дэлби тэптэриллибит. Дьоппуоннар бу инцидени сылтах оҥостон сотору кэминэн Маньчжурияны сэриилээн ылбыттара.
• 1934 — Сэбиэскэй Сойуус Наассыйалар Лиигаларыгар киирбит.
• 1944 — Аан дойду иккис сэриитэ: Арракур аттынааҕы кыргыһыы саҕаламмыт. Франция Лотарингиятыгар ньиэмэс уонна АХШ таанкалара кыргыспыттар. Үгүс чинчийээччилэр бу кыргыһыыга АХШ кыайбыта диэн сыаналыыллар.
• 1962 — Аллараа Халыма улууһун Черскэйиттэн (оччотооҕу аата Нижние Кресты) Чукоткаҕа Билибино бөһүөлэгэр көтөн испит Ил-14 көтөр аал лүөччүк алҕаһыттан сылтаан саахалламмыт. Магадаан авиатэрилтэтин лүөччүгэ көтөн тахсан иһэн ситэ үрдүгү ылбакка эрэ, быһалыы хайа үрдүнэн бараары, былыт быыһыгар 800 м үрдүккэ 975 м үрдүктээх хайаҕа сааллыбыт. Аалга олорсон испит 32 киһи бары өлбүттэр.
• 1973 — ХНТ-га ФРГ уонна ГДР киирбиттэр.
• 1976 — Мао Цзэдуну кытта быраһаайдаһыы буолбут. Өлүгүн анаан тутуллубут мавзолейга сытыарбыттара.
• 1980 — «Союз-38» хараабыл икки космонаавы (ол иһигэр Кууба киһитин) ​​«Салют-6» станцияҕа таһаарбыт.
• 1997 — Сатыы сэриини утары миналары бобор туһунан конвенция ылыллыбыт (Оттава конвенцията).
• 2014 — Шотландияҕа тутулуга суох буолуу туһунан референдум буолбут. Дьон үксэ, о.э. 55%, Улуу Британия састаабыгар хаалар туһугар куоластаабыт.

Төрөөбүттэр

• 1832 — Сергей Боткин — Арассыыйа аатырбыт бырааһа.
• 1915 — Иван Готовцев — РСФСР уонна Саха АССР оскуолаларын үтүөлээх учуутала, Саха АССР култууратын үтүөлээх үлэһитэ, кыраайы үөрэтээччи.
• 1959 — Карл Сергучев — Суорун Омоллоон аатынан Опера уонна балет тыйаатырын уус-уран салайааччыта, Саха Өрөспүүбүлүкэтин искусствотын үтүөлээх диэйэтэлэ.

Өлбүттэр

• 1995 — Михаил Алексеев — педагог, методист, ССРС норуодунай учуутала. Саха Сиригэр физмат оскуолалар хамсааһыннарын саҕалаабыт тэрийээччи.