Тазтар (казах ууһа)

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт

Тазтар (каз. таз) — казах бииһин ууһа. Бу уус Казахтар Кыра жустарын иһигэрэ киирэр Байулы диэн уон икки биис ууүун холбоһугар киирэр уус буолар. айулы в составе Младшего жуза. Тазтар бэйэлэрин истэригэр эмиэ үс аҕа ууһугар арахсаллар. Олор манныктар: Шарга, Абдал, Жастабан.

Устуоруйата[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Тазтар тусранын аан бастакы суругунан сибидиэнььэ М. Тевкелева чинчийээччи үлэлэригэр Тлеулары кытта бииргэ ахтыллар. Тлеу уустара диэн уустар башкирдарга эмиэ баар. А. Ю. Якубовскай чинчийиилэригэр сурулларынан, Абдал диэн биис ууһа өссө 4- 5 үйэлэртэн саҕалаан биллэн барбыт. Кинилэр казахтар уонна туркменнар састааптарыгар киирэ сылдьыбыттара. Туркмен Абдалылара XVII I— XIX үү Мангишлак тумул арыытыгар олорбуттара. Сабаҕалааһын быһыытынан, баҕар кинилэр ол кэмҥэ тазтары кытта алтыспыт, холбоспут буолуохтарын сөп. Абдаллар өссө лакай узбектарга уонна кыргыыстар Сарыбагаш биис уустарыгар бааллар. Төрүт хаһыылара, ураалара — Бакай. Бэлиээлэрэ — кымньыыь.

Байулылар алимулылары кытта алшын биис ууһун иһигэр киирэр улахан, туспа салайааччылаах уустар холбоһуктара буолар. Алимулттар эмиэ байуллар курдук алшыннар састааптарыгар киирэр кырата суох, син обурга аҕа уустара буолаллар. Сорох үөрэхтээхтэр уонна чинчийээччилэр алшыннар уонна алчи татаардар Монголияҕа XIII үйэлэргэ диэри бииргэ ыкса алтыһан олоро сылдьыбыт норуоттар диэн ааҕааллар М. Сабитовым чинчийээччи туоһу туттар шежиретигэр алшыннар бары уустара Алаулартан, эмиэ алшын биис уустарыттан, төрүттээхтэр. Кинилэр XIV үйэҕэ Алтан Ордууну Джанибек хаан салайар кэмигэр олорбуттара.

C2-M48 гаплагруппа баарыттан сылыктаатахха, ол иһигэр тазтарга[1],, алшыннар (быһаччы эр дьонунан) эр киһи төрүттэрэ Илин Азияттан (калмыктарга уонна найманнарҕа, сарыжомарт уустарыгар ханыылыы) сылыктанар. Ол гынан баран, кинилэр нирун монголлар[2] буолбатахтар (субклад С2-starcluster). Генетикэ таһымынан байбактарга Киин Азииҕа олорор баяттары уонна Монголия хотугулуу арҕаа өттүгэр олорор Увстар чугастар.

Олорор сирдэрэ[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Сүрүннээн Мангистаускай, Атыраускай уонна Актюбинскай уобаластарга олороллор.

Ахсааннара[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

1917 сыллаахха диэри 20 тыһ диэн ааҕаллара

Көр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

  • Таз (башкирское племя)

Быһаарыылар[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

  1. Труды Евразийского общества генетической генеалогии. Генетическая история народов Евразии. — Litres, 2017. — С. 190. — ISBN 9785040141371
  2. Жабагин М. К. Анализ связи полиморфизма Y-хромосомы и родоплеменной структуры в казахской популяции / О. П. Балановский. — Москва, 2017. — С. 51, 54, 78. — 148 с.