Оҕолорго көҥүлү (тэрилтэ)

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт

Оҕолорго көҥүлү[1] (ааҥл. Free the Children; ааҥл. FTC ), Оҕолор бэйэлэрин тэҥнээхтэригэр көҥүлү биэрэр кыахтаахтар[2] (ааҥл. Kids Can Free the Children) — канада тэрилтэтэ — оҕолорго көмө оҥорор Аан Дойдуга саамай улахан оҕолор тэрилтэлэрин ситимэ[3][4].

Тэрилтэ[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

«Оҕолорго көҥүлү» түмсүү 1995 сыллаахха Килбургер ини-биилэр тэрийбит тэрилтэлэриттэн саҕаланар.

Тэрилтэ киинэ Торонто куоракка (Канадаҕа) баар.

Хас дойду аайы тэрилтэ Салайааччыларын Сүбэтэ уонна салайыы тутула баар.

«Оҕолорго көҥүлү» түмсүү Аан Дойду саамай дьадаҥы дойдулар оҕолоругар көмө оҥорор.

Тэрилтэ ситим сиригэр суруллубутунан түмсүү сүрүн соруга «эдэр ыччат быраабын кэҥэтии уонна бэйэлэрин дойдуларын уонна Аан Дойду көхтөөх олохтоохторун буолалларыгар баар мэһэйдэри суох оҥоруу».

«Оҕолорго көҥүлү» түмсүү хас да улахан бырайыактардаах, холобур, оскуолалары тутуу, дьадаҥы дойдулары уунан, эминэн уонна аһылыгынан хааччыйыы.

«Оҕолорго көҥүлү» түмсүү биллэр дьону кытта улахан тэрээһиннэри ыытан бэйэтин туһунан Аан Дойдуга биллэрэр (We Day)[5].

Ол курдук түмсүү «илдьиттэринэн» Нина Добрев, Натали Портман, Нелли Фуртадо, Hedley бөлөх, Деми Ловато, Ричард Брэнсон, Миа Фэрроу, Мартин Шин, Джейсон Мраз, Келли Кларксон уонна да атыттар биллэллэр.

Бастаан түмсүүнү «оҕолор оҕолорго көмөлөһөллөр» диэн оҕолор ааттарыттан үбүлүүр этилэр. Кэлин түмсүүнү улахан тэрилтэлэр уонна көннөрү дьон үбүлүүр буолбуттара.

Түмсүүнү кытта тэҥҥэ үлэлииллэр: Amway, BlackBerry, Campbell Soup, Microsoft, Potash Corporation of Saskatchewan, Royal Bank of Canada уонна да атын хампаанньалар.

Me to We диэн Килбургер ини-биилэр тэрийбит хампаанньа өлөрөр харчытын аҥарын «Оҕолорго көҥүлү» түмсүүгэ ыытар[6].

Остуоруйата[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

1995 сыллаахха 13-с саастаах Крейг Килбургер Торонто Стар хаһыакка баар комикс көрө олорон кинини кытта биир саастаах Икбал Масих диэн Пакистан оҕотун туһунан ыстатыйа аахпыт[7][4]. 4 саастааҕар бу уол кулут буолбут, онтон күрээн Аан Дойдуга бэйэтин олоҕун туһунан кэпсээбит. Кэлин онтон сылтаан Икбал Масихы өлөрбүттэр[7][4].

Бу кэпсээн Крейкка сүрдээх күүстээхтик дьайбыт уонна кини киһи бырааптарын туһунан уонна ол бырааптары тутуһуу туһунан элбэҕи билэргэ соруммут[7]. Кэлин Килбургер канада быраабы көмүскээччитин кытта Соҕуруулуу-Илин Аасыйаҕа баран олохтоох оҕолор хайдах үлэлииллэрин илэ хараҕынан көрбүт[7].

Төннөн баран Крейг бииргэ үөрэнээччилэрин кытта оҕолор түмсүүлэрин тэрийэр, кэлин бу түмсүү «Оҕолорго көҥүлү» диэн Аан Дойдуга саамай улахан түмсүү буолар (ааҥл. Free the Children)[7][4].

«Оҕолорго көҥүлү» түмсүү соругун Крейг маннык диир: «Оҕолору дьадаҥытыйыыттан босхолооһун. Кулутуйууттан босхолооһун. Оҕолор бэйэлэрэ уларыйыылары ситиһиэхтэрин сөбүн быһаарыы»[7].

Бастаан дьыала кыайан сатаммакка харчылара бүтэн хаалар[5]. Онтон сылтаан түмсүү төрөппүтэр дьиэлэригэр көһөр[5]. Бу кэмҥэ Крейкка көмөҕө убайа кэлэр[5].

Убайа Марк Килбургер ол кэмҥэ Гарвардка үөрэнэ сылдьан Уолл-Стрит баҕалаах үлэтиттэн аккаастанан быраатыгар көмөҕө кэлэр уонна түмсүү иккис тэрийээччитэ буолар[3][5].

Бу кэмҥэ түмсүү сыалын-соругун уларытар, аны кулутуйууну утары буолбакка дьадаҥы дойдуларга үөрэхтээһини тарҕатыы диэн буолар[5].

Бу сыал-сорук быдан өйдөнүмтүө буолан көмөлөһөөччүлэр көстөллөр уонна түмсүү биллэн түргэнник сайдар[3].

Ол да буолан түмсүү баарын тухары элбэх кыһалҕалары көрсөр этэ[5].

2007 сылтан «Оҕолорго көҥүлү» уонна «Опра Аанньал Ситимэ» (ааҥл. Oprah's Angel Network; Опра Уинфри бырайыага) тэҥҥэ үлэлииллэр[4].

Көрдөрүүлэрэ[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

2008 сыллаахха «Оҕолорго көҥүлү» ситимҥэ 45 дойдуттан мөлүйүөнтэн тахса оҕо кыттыыны ылар этэ[4]. Ол кэмҥэ «Оҕолорго көҥүлү» түмсүү 500 тахса оскуоланы тутар[4]. Ону таһынан, «Опра Аанньал Ситимин» кытта бииргэ 12 дойдуга 55 оскуоланы туталлар[4].

2009 сыллаахха түмсүү Канадаҕа 15 683 212 доллары уонна АХШга 8 мөл тахса доллары хомуйар[3]. Ол кэмҥэ Торонтога баар түмсүү киинигэр 129 киһи үлэлиир.

2015 сыллаахха «Оҕолорго көҥүлү» түмсүүгэ 1,7 мөлүйүөнтэн тахса киһи кыттыыны ылар[6]. Кинилэр 55 000 тахса үөрэнээччилээх 650 тахса оскуоланы туталлар[6]. Ону таһынан уунан хааччыйыы бырайыагын оҥороллор (ол түмүгүнэн 1 мөл киһи ууланар)[5], 16 мөл доллар сыаналаах эминэн дьадаҥы дойдулары хааччайаллар уонна 30 000 тыа дьахталларыгар үлэ булаллар[5].

Кириитикэ[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Сорохтор «Оҕолорго көҥүлү» түмсүүнү атын дойдуларга арҕааҥҥы култуураны тарҕатыыга буруйдууллар[5].

Быһаарыылар[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

  1. Иногда: «Освободи детей», «Освободите детей».
  2. Free the Children. ООН. Тургутулунна 30 Муус устар 2015.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 Josh Wingrove. Marc and Craig Kielburger's do-gooding social enterprise(ааҥл.). The Globe and Mail (Халыып:TranslateDate/en). Тургутулунна 30 Муус устар 2015.
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 В Мэриленде дети используют свои навыки, чтобы помогать детям по всему миру. Посольство США (9 Ахсынньы 2008). Тургутулунна 30 Муус устар 2015.
  5. 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 Andrew Duffy. Free The Children at 20: An unlikely Canadian success story(ааҥл.). Ottawa citizen (Халыып:TranslateDate/en). Тургутулунна 30 Муус устар 2015.
  6. 6,0 6,1 6,2 Craig Kielburger(ааҥл.). Торонтский университет. Тургутулунна 30 Муус устар 2015.
  7. 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 Кен Робинсон Найти свое призвание: Как открыть свои истинные таланты и наполнить жизнь смыслом. — Москва: Манн, Иванов и Фербер, 2014. — 368 с. — ISBN 5000570057, 9785000570050

Сигэлэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]