Иһинээҕитигэр көс

Молдова ССР

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
Молдова Сэбиэскэй Социалистичискэй Республиката
Република Советикэ Сочиалистэ Молдовеняскэ
Flag of Молдова ССР Coat of arms of Молдова ССР
ЫҥырыытаПролетарь дин тоате цэриле, уници-вэ! (Аан дойду пролетариаттара, холбоһун!)
Location of Молдова ССР
Location of Молдова ССР
Киин куоратаКишинев
Ил тыла Молдаваан тыла, нуучча тыла
Иэнэ
 -  Бүтүн 33 700 km² 
13 012 sq mi 
Олохтоохторо
 -   estimate 4.340.000 
Валюта Солкуобай (RUB)
Кэм зоната UTC +2, сайын - UTC +3

Молдова Сэбиэскэй Социалистичискэй Республиката (нуч. Молдавская Советская Социалистическая Республика, молд. Република Советикэ Сочиалистэ Молдовеняскэ) - ССРС өрөспүүбүлүкэтэ. Киин куората - Кишинев.

Молдова ССР тэриллиитэ

[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

1940-с сылга, атырдьах ыйын 2 күнүгэр ССРС верховнай совет сессиятыгар, "Закон об образовании Молдавской Советской Социалистической Республики" ылыллыбыта.

Кэнники Молдова ССР УССРтан Приднестровье территориятын ылбыта, ол эрээри Измаил уонна Белгород-Днестровскай уезд УССРга ааспыта.

Молдова ССР сэрии кэмигэр

[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Аҕа дойду Улуу сэриитин кэмигэр, Молдова ССР территориятыттан 256,8 тыһ. киһи фроҥҥа барбыта, итинтэн 40 тыһ. киһи төннүбэтэх. Румыния уонна Нацискай Германия Молдова ССР территориятын оккупациялаабыттара, ол кэмҥэ 10 тыһ. киһи ССРС утары сэриилии барбыттара[1].

Сэбиэтизация уонна Депортация

[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Сэрии кэмигэр, элбэх "Кулак" диэн баар буолбут, кулактар үксүн Румыния өттүгэр турар этилэр, сэбиэскэй былаас Молдова ССР территориятыгар төннүбүттэрин кэннэ, кулактары суох буоллун гынна гыммыттара, ол эрээри итинниктэр 1949-с сылга дылы баар этилэр[2].

1949-с сылга, муус устар ыйыгар, ОК ССКП помещиктары, кулактары уонна атын "Коммунизм тутарга мэһэйдиир" дьону сибииргэ көһөрбүттэрэ[3]. "Операция <Юг>" диэн ааттаммыта. Молдова ССРтан 40 тыһ. киһини көһөрбүттэрэ.

Молдова ССР 1990-с сылларга

[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

1989-с сылга молдаваан тыла эрэ ил тылынан ааттанан буолбута, нуучча тыла ил тылынан буолан бүппүтэ.

Молдова ССР былаага. 1990-1990.

1990-с сылга Молдова ССР суверенитеты тэрийбитэ уонна Молдавия ССР диэн ааттанан бүппүтэ, Молдова ССР диэн ааттанан буолбута[4]. Ол кэмҥэ Приднестровье ССРС састаабыттан тахсыбыта.

1991-с сылга Молдова ССР ССРС састаабыттан тахсыбыта уонна Республика Молдова диэн буолбуттара[4].

Правда диэн хаһыата, Молдаваан тылынан.
Молдова ССР норуоттарынан[5]
Норуот 1970 1979 1989
Молдованнар 2.304.000 2.526.000 2.795.000
Украиннар 507.000 561.000 600.000
Нууччалар 414.000 506.000 562.000
Гагаузтар 125.000 138.000 153.000
Дьэбириэйэр 98.000 80.000 66.000
Болгаардар 74.000 81.000 88.000
Атыттар 19.000 25.000 32.0000
  1. https://mesageria.md/single/carte/republica-moldova/республики-молдова-с-древнейших-времен-до-наших-дней
  2. http://www.dacoromania.org/ru/articles/59-documente/73-documenty-massr Архыыптаммыт 2022, Ахсынньы 5 күнүгэр.
  3. https://web.archive.org/web/20120314025443/http://dacoromania.org:80/ru/articles/58-moldovamoderna/105---1949--------
  4. 4,0 4,1 http://www.gorby.ru/userfiles/moldova.pdf
  5. https://www.demoscope.ru/weekly/pril.php