Зевс

Зевс (гир. Ζεύς) — былыргы гириэктэр итэҕэллэригэр пантеон сүрүн таҥарата, халлаан уонна күн-дьыл иччитэ. Риимҥэ Юпиитеры кытта тэҥнэһэр.

Крон (Хронос, Кронос) уонна Рея уоллара. Аан дойдуну инилэрин Посейдоннуун уонна Аидтыын түҥэттэллэр. Титааннары утары охсуһар. Олимп хайаҕа баар дьиэтиттэн дьону сууттуур уонна араҥаччылыыр. Элбэх дьахталлары уонна таҥаралары кытта таптаһыытыттан (ойоҕун Гераны кытта онтон сылтаан элбэхтэ бурайсар) элбэх оҕону төрөтөр, кинилэр истэригэр Аполлону, Ареһы, Артемиданы, Афинаны, Дионисийи, Еленаны, Гефеһи уонна Персефонаны.

Уус уран айымньыларга кинини бытыктаах, улуутумсук, сиппит-хоппут эттээх-сииннээх эр киһи курдук ойуулууллар.

Античнай текстэр

Кини XXIII гомера, I гимнэ Каллимаха уонна XV орфическай гимнаст анаммыттара. Зевс төрүөхтэрин уонна куреттарын туһунан Телеста мелическай поэмата, Филискэни комедията уонна «Зевс төрөөһүнэ»трагедията ырытыллыбыттара. Гомера У «громовержец», «высокий», «былыт», «тыал үрээччи», ардах уонна дохсун ардах".

Миф кириитикэтэ

Многие боги могли представлять реальные исторические личности, а исторические события в отсутствии письменности становились сюжетом мифологии. Эвгемер таҥаралар санааларынан, урут ыраахтааҕылар, геройдар, норуот махталларын ылбыт, кэлин үөскээбит дьон этилэр. Холобур, Эвгемергэ Зевс-улуу буойун, былыргы ыраахтааҕы кириитикэтэ этэ, оттон киноссеҕа дьон-сэргэ ытыктабылын көрдөрбүттэрэ диэн бигэргэтии суруллар. Бу санаа христианскай историяны хатылыыр. Дима Ростовскай: «бу Зевс дуу, Юпитер дуу Критаҕа ыраахтааҕылаах этэ (поэттар үгүһү, халлааҥҥа ыраахтааҕы дииллэр)».