Дьобуруопа дойдуларын тиһигэ

Дьобуруопа.

Дьобуруопа эбэтэр Өбрүөпэ — алтаттан биир сир-уот чааһа, Азияны кытта Эуразия сир-уот чаастара буолаллар.

Дьобуруопа дойдулара үксүн түөрт региоҥҥа араалаллар: Арҕаа, Илин, Хоту уонна Соҕуруу. Өссө атын географтар бэһис региону таһарааччылар — Орто. Барытын холбоотоххо, Дьобуруопаҕа 55 дойду баар: 50 барыларынан билиниллибит дойдулар уонна 5 билиниллибэтэх дойдулар.

Азербайдьан, Арассыыйа, Грузия, Казахстаан, Түүркүйэ — Азияҕа эмиэ сирдээхтэр. Кипр уонна Эрмээнийэ Дьобуруопаны кытта элбэх историческай сибээстээхтэрин салтаан эмиэ Дьобуруопа дойдулара курдук ааҕыллаллар.

Регионнарынан

Арҕаа Дьобуруопа

Арҕаа Дьобуруопа — геополитическэй регион. Латыын тыллары туттар дойдулар уонна Кельт, Германия норуоттарын сибээстиир регион. Бу регион Рим Империятын сууллубутун кэннэ, илин уонна арҕаа диэн арахсар буолбут кэмнэригэр үөскээбитэ.

Дойду (сүрүн аата)	Былааҕа	Киин куората	Иэнэ (км2)	Олохтоохтор ахсааннара
Австрия (Австрия Республиката)		Вена	83 879	8 935 112
Бельгия (Бельгия Хоруоллуга)		Брүссель	32 545	11 203 992
Быраансыйа (Быраансыйа Республика)		Париж	547 030	63 928 608
Германия (Бэдэрэтиибинэй Республика Германия)		Берлин	357 022	80 780 000
Ирландия (Ирландия Республиката)		Дублин	70 273	4 604 029
Лихтенштайн (Лихтенштайн Кинээһилигэ)		Вадуц	160,4	37 129
Лүксембург (Лүксембург Улуу Херцогтума)		Лүксембург	2586,4	549 680
Монако (Монако Кинээһилигэ)		Монако	1,95	38 066
Нидерланд (Нидерландалар Хоруоллуга)		Амстердам	41 526	16 887 700
Улуу Британия (Улуу Британия уонна Хотугу Ирландия Холбоһуммут Хоруоллуга)		Лондон	244 820	64 308 261
Швейцария (Швейцария Конфедерацията)		Де-юре: Суох Де-факто: Берн	41 290	8 136 689

Илин Дьобуруопа

Илин Дьобуруопа — геополитическэй регион. Византия империятын сайдыытын кэннэ үөскээбитэ.

Дойду (сүрүн аата)	Былааҕа	Киин куората	Иэнэ (км2)	Олохтоохтор ахсааннара
Арассыыйа (Арассыыйа Бэдэрээссийэтэ)		Москва	17 125 200	146 838 993
Беларусь (Республика Беларусь)		Минскай	207 600	9 349 645
Биэнгирийэ (Биэнгирийэ)		Будапешт	93 030	9 879 000
Болгария (Республика Болгария)		София	110 910	7 245 677
Молдова (Республика Молдова)		Кишинев	33 843	3 555 200
Польша (Республика Польша)		Варшава	312 685	38 495 659
Румыния (Румыния)		Бухарест	237 500	19 942 642
Словакия (Словакия Республиката)		Братислава	48 845	5 412 008
Украйиина (Украйиина)		Киев	603 628	42 590 900
Чиэхийэ (Чиэхийэ Республиката)		Прага	78 866	10 512 419

Хоту Дьобуруопа

Хоту Дьобуруопа — геополитическэй регион. Скандинавия уонна Балтия дойдуларын холбуур регион.

Дойду (сүрүн аата)	Былааҕа	Киин куората	Иэнэ (км2)	Олохтоохтор ахсааннара
Дания (Дания Хоруоллуга)		Копенһаген	43 094	5 627 235
Исландия (Исландия)		Рейкьявик	103 125	325 671
Норвегия (Норвегия Хоруоллуга)		Осло	385 199	5 146 800
Латвия (Республика Латвия)		Рига	64 589	1 985 600
Литва (Республика Литва)		Вильнюс	65 200	2 916 443
Сибиэссийэ (Сибиэссийэ Хоруоллуга)		Стокһольм	449 964	9 644 864
Финляндия (Финляндия Республиката)		Хельсинки	338 145	5 465 000
Эстония (Республика Эстония)		Таллинн	46 227	1 312 252

Соҕуруу Дьобуруопа

Соҕуруу Дьобуруопа — геополитическэй регион. Рим Империята саамай сайдыбыт кэмигэр үөскэбитэ, Дьобуруопа саамай эргэ региона.

Дойду (сүрүн аата)	Былааҕа	Киин куората	Иэнэ (км2)	Олохтоохтор ахсааннара
Албания (Республика Албания)		Тирана	28 748	2 831 741
Андорра (Андорра Кинээһигэ)		Андорра ла Велья	468	76 246
Босния уонна Герцеговина (Босния уонна Герцоговина)		Сараево	51 197	3 836 377
Ватикаан (Ватикаан Ил-куорат)		Ватикаан	0.44	821
Греция (Греция Республиката)		Атина	131 990	10 992 589
Испания (Испания Хоруоллуга)		Мадрид	504 030	46 507 760
Италия (Италия Республиката)		Рим	301 318	60 782 668
Мальта (Республика Мальта)		Валлетта	316	425 384
Португалия (Португалия Республиката)		Лиссабон	92 391	10 427 301
Сан Марино (Сан-Марино Ордук Чаҕылҕай Республиката)		Сан-Марино	61	31 637
Хотугу Македония (Республика Хотугу Македония)		Скопье	25 713	2 065 769
Сербия (Республика Сербия)		Белград	88 361	9 468 378
Словения (Республика Словения)		Любляна	20 273	2 072 870
Хара Хайа (Хара Хайа)		Подгорица	13 812	624 335
Хорватия (Республика Хорватия)		Загреб	56 542	4 246 700

Атын регионнар

Территория уонна население үксүн Азияҕа бааллар

Дойду (сүрүн аата)	Былааҕа	Киин куората	Иэнэ (км2)	Олохтоохтор ахсааннара	Быһаарыы
Казахстаан (Республика Казахстаан)		Астана	2 724 900	18 833 100	Азия уонна Дьобуруопа кыраныыссата Урал диэн өрүһүнэн барар, ол иһин 148 тыһ. км2 Дьобуруопаҕа баар.
Түүркүйэ (Түүркүйэ Республиката)		Анкара	780 580	76 667 864	Азия уонна Дьобуруопа кыраныыссата Босфор уонна Дарданеллы диэн муора силбэһиитилэрин икки ардыгар барар, ол иһин 23 900 км2 Дьобуруопаҕа баар.
Азербайдьан (Азербайдьан Республиката)		Баку	86 600	9 477 100	Арассыыйа географтара Дон уонна Волга диэн өрүскэ кыраныысса барыахтаах диэн саныыллар, ол эрээри омук географтар Кавказ Хайаларынан барар дииллэр.
Грузия (Грузия)		Тбилиси	69 700	4 490 500
Эрмээнийэ (Республика Эрмээнийэ)		Ереван	29 743	3 017 100	Дьобуруопаны кытта күүстэх култуура уонна остуоруйа өттүнэн сибээстээхтэр
Кипр (Республика Кипр)		Никосия	9250	1 142 575

Билиммэтэх дойдулар

Дойду (сүрүн аата)	Былааҕа	Киин куората	Иэнэ (км2)	Олохтоохтор ахсааннара	Билиммит дойдулар
Косово (Республика Косово)		Приштина	10 887	1 733 872	100 ХНТ чилиэнэ
Приднестровье (Приднестровье)		Тирасполь	4163	475 665	0 ХНТ чилиэнэ
Абхазия (Республика Абхазия)		Сухуми	8665	245 424	5 ХНТ чилиэнэ
Хотугу Кипр (Хотугу Кипр Туурак Республиката)		Никосия	3355	294 906	1 ХНТ чилиэнэ
Соҕуруу Осетия (Алания Илэ)		Цхинвали	3900	56 405	5 ХНТ чилиэнэ