Билэҕит дуо/Рубрика архыыба/2009-12

Кульбертинов сэриигэ

• Бэргэн ытааччылар аан дойдутааҕы рейтиннэрэ көрдөрөрүнэн Иван Кульбертинов 487 өстөөҕү ытан өлөрөн 4 миэстэҕэ баар, онтон Федор Охлопков 429 өстөөҕү өлөрөн 7 миэстэҕэ сылдьар. Онтон рейтиҥҥа 542 өстөөҕү ытан өлөрөн финн Симо Хэүхэ бастаабыт. Кини 1940 сыллаахха Сэбиэскэй Союз Финляндияҕа саба түспүтүгэр сэриилэспит.
• Күнтэн тахсыбыт сырдык 500 сөкүүндэнэн эбэтэр 8 мүнүүтэнэн Сиргэ тиийэр.
• Саха бастакы идэтийбит муосчута Дмитрий Никифоров (1883—1965),1909 сыллаахха үһүс кылааска үөрэнэ сылдьан губернатор Крафт И. И. быһаарыытынан өссө икки үөрэнээччини кытары Москва куоракка үөрэххэ ыытыллыбыт. Сергиев Посад диэн куоракка Хрусталев И. С. биллиилээх ууска үөрэнэр. 1917 сыллаахха Дьоппуоҥҥа үөрэнэ барар.

Кыайыы чыпчаала

Өрөбөлүүссүйэ буолбутун иһин Токио куоракка биир ый сылдьан баран дойдутугар төннүбүтэ.

• «…мин билигин үөрэбин таптыыр Сахам тылынан маҥнайгы суругу мин суруйбуппуттан», — диэбит саха уус-уран литературатын бастакы хараҥаччыта Афанасий Уваровскай 1800 с. Эдьигээҥҥэ төрөөбүтэ.
• Муома улууһугар Улахан Чиистай сискэ баар Кыайыы чыпчаала (пик Победы) Саха сирин саамай үрдүк туочуката — муора таһымыттан 3004 м үрдүк.