Дезоксирибонуклеиннаах аһыыба: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты

Интерактивная навигация по истории

← Иннинээҕи уларытыыга Кэннинээҕи уларытыыга →

Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ

КөрөнБиики тиэкис

Утумнаах

00:01, 6 Алтынньы 2022 барыл

ДНК икки хос турар спирала - структууратын чааһа

ДНК, эбэтэр дезоксирибонуклеиновай кислота кылгатыллыбыта - тыынар тыыннаах генетическай куодун тутар молекулата. ДНК харамайдарга, үүнээйилэргэ, бактерияларга дылы баар.

ДНК эт хас клеткаларыгар барыларгар баар, сүнньүнэн ол белоктарга сытар, уонна төрөтүллүбүт оҕоҕо төрөппүттэриттэн биэриллэр. Ол иһин оҕо төрөппүттэригэр маарынныыр буолар, ол курдук тириитэ, хараҕын, баттаҕын өҥө уонна да атын уратылара.

Эт ДНКтын чааһыгар сороҕо информацияны сүкпэт. Сорох ДНК чаастара туохха туттулларын туһунан чинчийии өссө да бара турар. Ол курдук, киһи 98% информацияны биллэрэрэ суох буолар. ^[1]

Вирустар эти сыстарыгар ДНКны уонна РНКны информациятын туттар.^[2] \

ДНК структурата

ДНК икки спиральга майгынныыр туруктаах, уонна хас туруута нуклеодит диэн ааттанар.

ДНК чинчийии устуоруйата

ДНК-ны бастаан клеткаттан Швейцарияҕа 1869 сыллаахха таһаарбыттара, Фредерих Мишер Бактерияны үөрэтэ сылдьан клетка ортотугар баары булбут, уонна нуклеин диэн ааттаабыт.^[3]

1928 сыллаахха Фредерик Гриффит пневмоккок араастарын үөрэтэ сылдьан сорох чааһа атын пневмоккокка холбоспут.^[4] Ол система генетическай информацияны ДНК тутар диэн бастакы чуолкайа биллибит.

1943 сыллаахха Эйвери-МакЛед-МакКарти эксперимена ДНКны пневмоккок клетката хайдах улаатарын быһаарбыт.^[5]^[6]

1952 сыллаахха Алфред Херши уонна Марта Чэйз ДНК удьуордааһыныныгар оруола бигэргэппит.^[7]

1950-с сыллаардаахха Эрвин Шаргафф ^[8] тимин ахсаана урукку аденин ахсааныгар тэҥнэһэрин булбут, ону тэҥэ атын нуклеидтар - гуанин уонна цитозин ахсаана эмиэ тэҥ буоларын булбут.

Быһаарыылар

↑ Elgar G. & Vavouri T. 2008. Tuning in to the signals: non-coding sequence conservation in vertebrate genomes. Trends Genet. 24 (7): 344–52. [1]
↑ Van Etten JL, Lane LC, Dunigan DD (2010). «DNA viruses: the really big ones (giruses)». Annual Review of Microbiology 64: 83–99. DOI:10.1146/annurev.micro.112408.134338. PMID 20690825.
↑ Dahm R (2005). «Friedrich Miescher and the discovery of DNA». Dev Biol 278 (2): 274–88. PMID 15680349.
↑ Lorenz MG, Wackernagel W (1994). «Bacterial gene transfer by natural genetic transformation in the environment». Microbiol. Rev. 58 (3): 563–602. PMID 7968924.
↑ Avery, Oswald T.; Colin M. MacLeod, Maclyn McCarty (1944-02-01). «Studies on the chemical nature of the substance inducing transformation of pneumococcal types: induction of transformation by a Desoxyribonucleic Acid fraction isolated from Pneumococcus Type III». Journal of Experimental Medicine 79 (2): 137–158. DOI:10.1084/jem.79.2.137. PMID 19871359. Проверено 2008-09-29.
↑ Fruton, Joseph S. 1999. Proteins, enzymes, genes: the interplay of chemistry and biology. New Haven, Conn: Yale University Press. 438–440 ISBN 0-300-07608-8
↑ Hershey A.D. and Chase M. 1952. Independent functions of viral protein and nucleic acid in growth of bacteriophage. J Gen Physiol. 36:39-56
↑ Vischer E. and Chargaff E. (1948). «The separation and quantitative estimation of purines and pyrimidines in minute amounts». J. Biol. Chem. 176: 703–714.

Бу айылҕаҕа сыһыаннаах сиппэтэх ыстатыйа. Көннөрөн уонна эбэн көмөлөһүөххүн сөп.

[1] Elgar G. & Vavouri T. 2008. Tuning in to the signals: non-coding sequence conservation in vertebrate genomes. Trends Genet. 24 (7): 344–52. [1]

[pmid20690825-2] Van Etten JL, Lane LC, Dunigan DD (2010). «DNA viruses: the really big ones (giruses)». Annual Review of Microbiology 64: 83–99. DOI:10.1146/annurev.micro.112408.134338. PMID 20690825.

[3] Dahm R (2005). «Friedrich Miescher and the discovery of DNA». Dev Biol 278 (2): 274–88. PMID 15680349.

[4] Lorenz MG, Wackernagel W (1994). «Bacterial gene transfer by natural genetic transformation in the environment». Microbiol. Rev. 58 (3): 563–602. PMID 7968924.

[paper-5] Avery, Oswald T.; Colin M. MacLeod, Maclyn McCarty (1944-02-01). «Studies on the chemical nature of the substance inducing transformation of pneumococcal types: induction of transformation by a Desoxyribonucleic Acid fraction isolated from Pneumococcus Type III». Journal of Experimental Medicine 79 (2): 137–158. DOI:10.1084/jem.79.2.137. PMID 19871359. Проверено 2008-09-29.

[6] Fruton, Joseph S. 1999. Proteins, enzymes, genes: the interplay of chemistry and biology. New Haven, Conn: Yale University Press. 438–440 ISBN 0-300-07608-8

[7] Hershey A.D. and Chase M. 1952. Independent functions of viral protein and nucleic acid in growth of bacteriophage. J Gen Physiol. 36:39-56

[8] Vischer E. and Chargaff E. (1948). «The separation and quantitative estimation of purines and pyrimidines in minute amounts». J. Biol. Chem. 176: 703–714.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

@@ 3 устуруока: / 3 устуруока: @@
 [[File:Dna-split.png|180px|thumb|right|ДНК бэйэтин копиялыыра]]
-'''ДНК''', эбэтэр  '''дезоксирибонуклеиновай кислота''' кылгатыллыбыта - тыынар тыыннаах генетическай куодун тутар молекулата. ДНК харамайдарга, үүнэйилэргэ, бактерияларга дылы баар
+'''ДНК''', эбэтэр  '''дезоксирибонуклеиновай кислота''' кылгатыллыбыта - тыынар тыыннаах генетическай куодун тутар молекулата. ДНК [[харамай]]дарга, [[үүнээйилэр]]гэ, [[бактерия]]ларга дылы баар.
-ДНК эт хас клеткаларыгар барыларгар баар, сүнньүнэн ол белоктарга сытар, уонна төрөтүллүбүт оҕоҕо төрөппүттэриттэн биэриллэр. Ол иһин оҕо төрөппүттэригэр маарынныыр буолар, ол курдук тириитэ, хараҕын, баттаҕын өҥө уонна да атын уратылара.
+ДНК эт хас клеткаларыгар барыларгар баар, сүнньүнэн ол белоктарга сытар, уонна төрөтүллүбүт [[оҕо]]ҕо төрөппүттэриттэн биэриллэр. Ол иһин оҕо төрөппүттэригэр маарынныыр буолар, ол курдук тириитэ, хараҕын, баттаҕын өҥө уонна да атын уратылара.
-Эт ДНКтын чааһыгар сороҕо информацияны сүкпэт. Сорох ДНК чаастара туохха туттулларын туһунан чинчийии өссө да бара турар. Ол курдук, киһи 98% информацияны биллэрэрэ суох буолар. <ref>Elgar G. & Vavouri T. 2008. Tuning in to the signals: non-coding sequence conservation in vertebrate genomes. ''Trends Genet''. '''24''' (7): 344–52. [http://www.cell.com/trends/genetics//retrieve/pii/S0168952508001510?_returnURL=http://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0168952508001510?showall=true]</ref>
+Эт ДНКтын чааһыгар сороҕо [[информация]]ны сүкпэт. Сорох ДНК чаастара туохха туттулларын туһунан чинчийии өссө да бара турар. Ол курдук, киһи 98% информацияны биллэрэрэ суох буолар. <ref>Elgar G. & Vavouri T. 2008. Tuning in to the signals: non-coding sequence conservation in vertebrate genomes. ''Trends Genet''. '''24''' (7): 344–52. [http://www.cell.com/trends/genetics//retrieve/pii/S0168952508001510?_returnURL=http://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0168952508001510?showall=true]</ref>
-Вирустар эти сыстарыгар ДНКны уонна РНКны информациятын туттар.<ref name="pmid20690825">{{cite journal |author=Van Etten JL, Lane LC, Dunigan DD |title=DNA viruses: the really big ones (giruses) |journal=Annual Review of Microbiology |volume=64 |pages=83–99 |year=2010 |pmid=20690825 |pmc=2936810 |doi=10.1146/annurev.micro.112408.134338}}</ref> \
+Вирустар эти сыстарыгар ДНКны уонна [[РНК]]ны информациятын туттар.<ref name="pmid20690825">{{cite journal |author=Van Etten JL, Lane LC, Dunigan DD |title=DNA viruses: the really big ones (giruses) |journal=Annual Review of Microbiology |volume=64 |pages=83–99 |year=2010 |pmid=20690825 |pmc=2936810 |doi=10.1146/annurev.micro.112408.134338}}</ref> \
 == ДНК структурата ==
 ДНК икки спиральга майгынныыр туруктаах, уонна хас туруута ''нуклеодит'' диэн ааттанар.
 == ДНК чинчийии устуоруйата ==
 [[File:Maclyn McCarty with Francis Crick and James D Watson - 10.1371 journal.pbio.0030341.g001-O.jpg|thumb|right|260px|[[Джеймс Д. Ватсон]] уонна [[Фрэнсис Крик]] (уҥа), [[Маклин МакКарти]]ны кытары (хаҥас) ]]
-ДНК-ны бастаан клеткаттан Швейцарияҕа 1869 сыллаахха таһаарбыттара, Фредерих Мишер Бактерияны үөрэтэ сылдьан клетка ортотугар баары булбут, уонна нуклеин диэн ааттаабыт.<ref>{{cite journal |author=Dahm R |title=Friedrich Miescher and the discovery of DNA | journal=Dev Biol |volume=278 |issue=2 | pages=274–88 |year=2005 |pmid=15680349}}</ref>
+ДНК-ны бастаан клеткаттан [[Швейцария]]ҕа 1869 сыллаахха таһаарбыттара, Фредерих Мишер Бактерияны үөрэтэ сылдьан клетка ортотугар баары булбут, уонна нуклеин диэн ааттаабыт.<ref>{{cite journal |author=Dahm R |title=Friedrich Miescher and the discovery of DNA | journal=Dev Biol |volume=278 |issue=2 | pages=274–88 |year=2005 |pmid=15680349}}</ref>
 сыллаахха Фредерик Гриффит пневмоккок араастарын үөрэтэ сылдьан сорох чааһа атын пневмоккокка холбоспут.<ref>{{cite journal |author=Lorenz MG, Wackernagel W |title=Bacterial gene transfer by natural genetic transformation in the environment |journal=Microbiol. Rev. |volume=58 |issue=3 |pages=563–602 |year=1994|pmid=7968924 |pmc=372978 }}</ref> Ол система генетическай информацияны ДНК тутар диэн бастакы чуолкайа биллибит.
@@ 29 устуруока: / 27 устуруока: @@
 -с сыллаардаахха Эрвин Шаргафф  <ref>{{cite journal | author=Vischer E. and Chargaff E. | title=The separation and quantitative estimation of purines and pyrimidines in minute amounts | url=http://www.jbc.org/cgi/content/full/280/24/e21|journal=J. Biol. Chem. |volume=176|pages=703–714|year=1948}}</ref> тимин ахсаана урукку аденин ахсааныгар тэҥнэһэрин булбут, ону тэҥэ атын нуклеидтар - гуанин уонна цитозин ахсаана эмиэ тэҥ буоларын булбут.
+== Быһаарыылар ==
+{{быһаарыылар}}
+{{rq|wikify}}
+{{Nature-stub}}
+[[Категория:ДНК| ]]
-== Быһаарыылар ==
+[[Категория:Клетка биологията]]
-{{Быһаарылар}}
+[[Категория:Макромолекула]]
+[[Категория:Биохимия]]
-[[Category:ДНК| ]]
-[[Category:Клетка биологията]]
-[[Category:Макромолекула]]