Ахсынньы 22: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
Көннөрүү туһунан суруллубатах |
Көннөрүү туһунан суруллубатах |
||
19 устуруока: | 19 устуруока: | ||
* [[1897]] — [[Аммосов Максим Кирович|Максим Аммосов]] — сэбиэскэй судаарыстыба уонна баартыйа диэйэтэлэ. Саха сирэ өрөспүүбүлүкэ буоларыгар сүҥкэн оруоллаах. Биэс сыл Казахстааҥҥа үлэлээбитэ, өлүөн иннинэ Кыргыстааны салайбыта. |
* [[1897]] — [[Аммосов Максим Кирович|Максим Аммосов]] — сэбиэскэй судаарыстыба уонна баартыйа диэйэтэлэ. Саха сирэ өрөспүүбүлүкэ буоларыгар сүҥкэн оруоллаах. Биэс сыл Казахстааҥҥа үлэлээбитэ, өлүөн иннинэ Кыргыстааны салайбыта. |
||
* [[1902]] — [[Жиркова Дора Самуиловна|Дора Жиркова]] — революционер, Саха Сиригэр гражданскай сэрии кыттыылааҕа. |
* [[1902]] — [[Жиркова Дора Самуиловна|Дора Жиркова]] — революционер, Саха Сиригэр гражданскай сэрии кыттыылааҕа. |
||
* [[1930]] — [[Мыреева Анна Николаевна|Анна Мыреева]] — [[эбээннэр|эбээн]] филологиятыгар идэтийбит чинчийээччи, биллиилээх тылбаасчыт, эбээн оскуолаларыгар анаан эбээннэр үгэстэрин (оонньууларын, аһылыктарын) үөрэтэр кинигэлэри суруйбут, эбээн ырыаларын хомуурунньугун бэлэмнээбит. Саха Өрөспүүбүлэктин Ил Дарханын таһынааҕы тыл политикатыгар Түмсүү чилиэнэ. |
|||
* [[1933]] — [[Сивцев Василий Тарасович|Василий Сивцев]] — [[Саха норуодунай бэйиэттэрин тиһигэ|саха норуодунай бэйиэтэ]], 600-тэн тахса бөлүһүөктүү анаарыылаах сонеты суруйбута. Хоһооннорун таһынан кириитик уонна тылбаасчыт быһыытынан биллэр. "Күнүм киэһэрэн эрдэҕинэ" диэн икки туомнаах кинигэтигэр элбэх саха суруйааччыларын тустарынан суруйбута. |
* [[1933]] — [[Сивцев Василий Тарасович|Василий Сивцев]] — [[Саха норуодунай бэйиэттэрин тиһигэ|саха норуодунай бэйиэтэ]], 600-тэн тахса бөлүһүөктүү анаарыылаах сонеты суруйбута. Хоһооннорун таһынан кириитик уонна тылбаасчыт быһыытынан биллэр. "Күнүм киэһэрэн эрдэҕинэ" диэн икки туомнаах кинигэтигэр элбэх саха суруйааччыларын тустарынан суруйбута. |
||
* [[1980]] — [[Руслан Тараховскай]] — [[П.А. Ойуунускай аатынан Академическай Саха тыйаатыра|Былатыан Ойуунускай аатынан Саха академическай тыйаатыр]]''' сүрүн режиссера, тыйаатыр уонна киинэ артыыһа. |
|||
== Өлбүттэр == |
== Өлбүттэр == |
||
* [[1933]] — [[Черных-Якутский Петр Никодимович|Петр Черных-Якутскай]] — Саха сиригэр үөскээбит нууччалыы суруйбут бэйиэт. [[Ойуунускай]] "Кыһыл Ойуун" поэматын нууччалыы тылбаастаабыта. |
* [[1933]] — [[Черных-Якутский Петр Никодимович|Петр Черных-Якутскай]] — Саха сиригэр үөскээбит нууччалыы суруйбут бэйиэт. [[Ойуунускай]] "Кыһыл Ойуун" поэматын нууччалыы тылбаастаабыта. |
||
* [[1995]] — [[Сафронов Федот Григорьевич|Федот Сафронов]] — [[РСФСР]] уонна [[Саха АССР]] билимнэрин үтүөлээх диэйэтэлэ, РАН Сибиирдээҕи салаатын үтүөлээх бэтэрээнэ, устуоруйа билимин дуоктара. |
|||
* [[2002]] — [[Дуткин Христофор Иннокентьевич|Христофор Дуткин]] (16.12.1939 төр.) — филология билимин хандьыдаата, [[Эбээн тыла|эбээн тылын]] диалектологиятыгар, фольклоругар, лексикологиятыгар уонна лексикографиятыгар биир тутаах чинчийээччи. |
* [[2002]] — [[Дуткин Христофор Иннокентьевич|Христофор Дуткин]] (16.12.1939 төр.) — филология билимин хандьыдаата, [[Эбээн тыла|эбээн тылын]] диалектологиятыгар, фольклоругар, лексикологиятыгар уонна лексикографиятыгар биир тутаах чинчийээччи. |
||
* [[2003]] — [[Прокопьев Юрий Николаевич|Юрий Прокопьев]] — 1982-1991 сылларга [[Саха АССР]]-ы салайбыт ССКП Саха сиринээҕи обкуомун бастакы сэкиритээрэ, СӨ норуотун хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ, судаарыстыба уонна уопсастыба диэйэтэлэ, филология билимин хандьыдаата. |
* [[2003]] — [[Прокопьев Юрий Николаевич|Юрий Прокопьев]] — 1982-1991 сылларга [[Саха АССР]]-ы салайбыт ССКП Саха сиринээҕи обкуомун бастакы сэкиритээрэ, СӨ норуотун хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ, судаарыстыба уонна уопсастыба диэйэтэлэ, филология билимин хандьыдаата. |
15:34, 21 Ахсынньы 2020 барыл
Ахсынньы 22 диэн Грегориан халандаарыгар сыл 356-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 357-c күнэ). Сыл бүтүө 9 күн баар.
Бэлиэ күннэр
- Армения, Беларусь, Кыргыстаан, Арассыыйа, Украина — Энергетик күнэ
- Кытай, Япония, Соҕуруу Кэриэйэ, Вьетнам — Дунчжи ("кыһын оройо") бырааһынньык
- Украина — Дипломатическэй сулууспа үлэһитин күнэ
- Вьетнам — Сэбилэниилээх күүстэр күннэрэ
- Индонезия — Ийэ күнэ
- Ииндийэ — Математика күнэ
Түбэлтэлэр
- 1920 — РСФСР Сэбиэттэрин VIII сийиэһигэр ГОЭЛРО диэн дойду электрификациятын былаана ылыллыбыт.
- 1922 — Губревком дьаһалынан Дьокуускайга Губернскай архыып тэриллибит.
- 1944 — Вьетнам норуодунай аармыйата тэриллибит.
- 1968 — Кытайга культурнай өрөбөлүүссүйэ кэмигэр "Жэньминь жибао" хаһыакка Мао Цзэдун биир улахан суолталаах ыстатыйата тахсыбыт. Ыстатыйаҕа «өйдөөх эдэр ыччат тыа сиригэр барыахтаах, уонна тыа сирин дьадаҥы олоҕун билэн үөрэниэхтээх» диэн этиллибит. Инньэ гынан элбэх оскуоланы бүтэрбит эдэр ыччат тыа сиригэр "үөрэххэ" ыытыллыбыта.
- 2016 — Эбола вируһун утары бастакы вакцина 70-100% көдьүүстээҕэ бигэргэммит.
Төрөөбүттэр
- 1897 — Максим Аммосов — сэбиэскэй судаарыстыба уонна баартыйа диэйэтэлэ. Саха сирэ өрөспүүбүлүкэ буоларыгар сүҥкэн оруоллаах. Биэс сыл Казахстааҥҥа үлэлээбитэ, өлүөн иннинэ Кыргыстааны салайбыта.
- 1902 — Дора Жиркова — революционер, Саха Сиригэр гражданскай сэрии кыттыылааҕа.
- 1930 — Анна Мыреева — эбээн филологиятыгар идэтийбит чинчийээччи, биллиилээх тылбаасчыт, эбээн оскуолаларыгар анаан эбээннэр үгэстэрин (оонньууларын, аһылыктарын) үөрэтэр кинигэлэри суруйбут, эбээн ырыаларын хомуурунньугун бэлэмнээбит. Саха Өрөспүүбүлэктин Ил Дарханын таһынааҕы тыл политикатыгар Түмсүү чилиэнэ.
- 1933 — Василий Сивцев — саха норуодунай бэйиэтэ, 600-тэн тахса бөлүһүөктүү анаарыылаах сонеты суруйбута. Хоһооннорун таһынан кириитик уонна тылбаасчыт быһыытынан биллэр. "Күнүм киэһэрэн эрдэҕинэ" диэн икки туомнаах кинигэтигэр элбэх саха суруйааччыларын тустарынан суруйбута.
- 1980 — Руслан Тараховскай — Былатыан Ойуунускай аатынан Саха академическай тыйаатыр сүрүн режиссера, тыйаатыр уонна киинэ артыыһа.
Өлбүттэр
- 1933 — Петр Черных-Якутскай — Саха сиригэр үөскээбит нууччалыы суруйбут бэйиэт. Ойуунускай "Кыһыл Ойуун" поэматын нууччалыы тылбаастаабыта.
- 1995 — Федот Сафронов — РСФСР уонна Саха АССР билимнэрин үтүөлээх диэйэтэлэ, РАН Сибиирдээҕи салаатын үтүөлээх бэтэрээнэ, устуоруйа билимин дуоктара.
- 2002 — Христофор Дуткин (16.12.1939 төр.) — филология билимин хандьыдаата, эбээн тылын диалектологиятыгар, фольклоругар, лексикологиятыгар уонна лексикографиятыгар биир тутаах чинчийээччи.
- 2003 — Юрий Прокопьев — 1982-1991 сылларга Саха АССР-ы салайбыт ССКП Саха сиринээҕи обкуомун бастакы сэкиритээрэ, СӨ норуотун хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ, судаарыстыба уонна уопсастыба диэйэтэлэ, филология билимин хандьыдаата.
|