Балаҕан ыйын 1: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
Көннөрүү туһунан суруллубатах |
|||
7 устуруока: | 7 устуруока: | ||
* [[1759]] — Коллежскай асессор [[Лебедев Михаил Михайлович|Михаил Лебедев]] Саха сирин бойобуодатынан анаммыт. Кини бу солоҕо [[1761]] сыл сэтинньи 30 күнүгэр дылы сулууспалаабыта. |
* [[1759]] — Коллежскай асессор [[Лебедев Михаил Михайлович|Михаил Лебедев]] Саха сирин бойобуодатынан анаммыт. Кини бу солоҕо [[1761]] сыл сэтинньи 30 күнүгэр дылы сулууспалаабыта. |
||
* [[1870]] — ''Седан кыргыһыытыгар'' Пруссия [[Франция]]ны быһаарыылаахтык кыайбыт. Бу кыайыы [[Германия]] судаарыстыбалара холбоһоллоругар улахан суолталаах этэ. |
* [[1870]] — ''Седан кыргыһыытыгар'' Пруссия [[Франция]]ны быһаарыылаахтык кыайбыт. Бу кыайыы [[Германия]] судаарыстыбалара холбоһоллоругар улахан суолталаах этэ. |
||
* [[1923]] — [[Дьоппуон|Дьоппуоҥҥа]] ''Улахан Канто сирин хамсааһыныгар'' [[Токио]] уонна [[Иокогама]] урусхалламмыттар, 105 000 киһи өлбүт. Дьоппуоннар |
* [[1923]] — [[Дьоппуон|Дьоппуоҥҥа]] ''Улахан Канто сирин хамсааһыныгар'' [[Токио]] уонна [[Иокогама]] урусхалламмыттар, 105 000 киһи өлбүт. Дьоппуоннар истэригэр бу алдьархай [[европа]]лыы сиэринэн-майгынан, [[демократия]]нан аһара үлүһүйүү сэтигэр буолбут диэн санаа олохсуйбут. |
||
* [[1939]] — [[Үһүс рейх|Германия]] [[Польша]]ҕа саба түспүт, [[Аан дойду иккис сэриитэ]] саҕаламмыт. |
* [[1939]] — [[Үһүс рейх|Германия]] [[Польша]]ҕа саба түспүт, [[Аан дойду иккис сэриитэ]] саҕаламмыт. |
||
* [[1952]] — [[Пулитцер бириэмийэтэ|Пулитцер бириэмийэтин]] ылбыт Эрнест Хемингуэй романа «Оҕонньор уонна байҕал» тахсыбыт. |
* [[1952]] — [[Пулитцер бириэмийэтэ|Пулитцер бириэмийэтин]] ылбыт [[Эрнест Хемингуэй]] романа «Оҕонньор уонна байҕал» тахсыбыт. |
||
* [[1969]] — [[Ливия]]ҕа полковник [[Муаммар Каддафи]] былааһы ылбыт. Кини бу дойдуну 42 сыл тухары салайбыта, түмүгэр [[2011]] сыллаахха Ливияҕа гражданскай сэрии саҕаламмыта. |
* [[1969]] — [[Ливия]]ҕа полковник [[Муаммар Каддафи]] былааһы ылбыт. Кини бу дойдуну 42 сыл тухары салайбыта, түмүгэр [[2011]] сыллаахха Ливияҕа гражданскай сэрии саҕаламмыта. |
||
* [[1991]] — [[Узбекистан]] тутулуга суоҕун биллэрбит. |
* [[1991]] — [[Узбекистан]] тутулуга суоҕун биллэрбит. |
00:28, 31 Атырдьах ыйын 2020 барыл
Балаҕан ыйын 1 диэн Грегориан халандаарыгар сыл 244-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 245-c күнэ). Сыл бүтүө 121 күн баар.
Бэлиэ күннэр
Түбэлтэлэр
- 1720 — Сибиир норуоттарыгар христианскай итэҕэли ылыммыт дьон үс сыл устата бары түһээнтэн босхолоноллорун туһунан уураах тахсыбыт. Босхо кыһыл көмүс сүрэх, чаанньык, алтан иһит, “ырбаахыта тиктиҥ” диэн холуста, таҥара мэтириэтэ (икона) бэриллэрэ. Саха киһитэ маннык чэпчэтиини сүрдээх өйдөөхтүк туһаммыта: маҥнай оҕолорун биир-биир сүрэхтиир, онтон – кэргэнин, тиһэҕэр – бэйэтин. Түмүгэр сүүрбэччэ сыл дьаһаахтан босхолоноллоро.
- 1759 — Коллежскай асессор Михаил Лебедев Саха сирин бойобуодатынан анаммыт. Кини бу солоҕо 1761 сыл сэтинньи 30 күнүгэр дылы сулууспалаабыта.
- 1870 — Седан кыргыһыытыгар Пруссия Францияны быһаарыылаахтык кыайбыт. Бу кыайыы Германия судаарыстыбалара холбоһоллоругар улахан суолталаах этэ.
- 1923 — Дьоппуоҥҥа Улахан Канто сирин хамсааһыныгар Токио уонна Иокогама урусхалламмыттар, 105 000 киһи өлбүт. Дьоппуоннар истэригэр бу алдьархай европалыы сиэринэн-майгынан, демократиянан аһара үлүһүйүү сэтигэр буолбут диэн санаа олохсуйбут.
- 1939 — Германия Польшаҕа саба түспүт, Аан дойду иккис сэриитэ саҕаламмыт.
- 1952 — Пулитцер бириэмийэтин ылбыт Эрнест Хемингуэй романа «Оҕонньор уонна байҕал» тахсыбыт.
- 1969 — Ливияҕа полковник Муаммар Каддафи былааһы ылбыт. Кини бу дойдуну 42 сыл тухары салайбыта, түмүгэр 2011 сыллаахха Ливияҕа гражданскай сэрии саҕаламмыта.
- 1991 — Узбекистан тутулуга суоҕун биллэрбит.
Төрөөбүттэр
- 1923 — Семен Николаев - Сомоҕотто (29.10.2004 өлб.) — история билимин кандидата, этнография эйгэтигэр сахалартан бастакы үрдүк үөрэхтээх чинчийээччи, 100-н тахса үлэ ааптара.
- 1930 — Егор Оконешников — норуот үөрэҕириитин туйгуна, филология билимин хандьыдаата, терминограф.
- 1941 — Кадим Аралбай — Башкортостан норуодунай поэта.
- 1949 — Иннокентий Аммосов — 2002—2008 сс. Чурапчы улууhун баhылыга, СӨ норуотун хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ, Чурапчы улууһун ытык олохтооҕо.
- 1950 — Вагит Алекперов — «Лукойл» ньиэп хампаанньатын бэрэсидьиэнэ уонна кыттыгас бас билээччитэ.
- 1952 — Наталья Харлампьева — саха норуодунай бэйиэтэ, Саха Сирин суруйааччыларын сойууһун бэрэссэдээтэлэ, Россия суруйааччыларын Сойууһун чилиэнэ.
- 1959 — Александр Махаров — геодезист, сири олохтооччу.
- 1983 — Любомир Николаев — мадьыны, Дыгын оонньууларын чемпиона (2013).
Өлбүттэр
- 1557 — Жак Картье — билиҥҥи Канада сирин Францияҕа бас билиннэрбит француз чинчийээччитэ.
|