Терешкин Николай Дмитриевич: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
Көннөрүү туһунан суруллубатах
Көннөрүү туһунан суруллубатах
3 устуруока: 3 устуруока:
[[1919]] сыллаахха Өлүөхүмэ уокуругун Нөөрүктээйи нэһилиэгэр Толоон диэн сиргэ төрөөбүт. 1935 сыллаахха хомсомуолга үлэлэтин саҕалаабыт. 1943 с. Лиэнискэйдээҕи ВЛКСМ райкомун сэкиритээринэн талыллыбыт.
[[1919]] сыллаахха Өлүөхүмэ уокуругун Нөөрүктээйи нэһилиэгэр Толоон диэн сиргэ төрөөбүт. 1935 сыллаахха хомсомуолга үлэлэтин саҕалаабыт. 1943 с. Лиэнискэйдээҕи ВЛКСМ райкомун сэкиритээринэн талыллыбыт.


Кини 24 саастааҕар [[1943]] сыллаахха [[кулун тутар 5]] күнүгэр Дьокуускайтан Өлүөхүмэҕэ көтөн испит ЛИ-2 (Дуглас) байыаннай транспортнай сөмүлүөккэ пассажир эбит. Кини таһынан сөмүлүөккэ байыаннайдар, потребкооперация экспедитора уонна үс райкомол сэкиритээрэ бааллара. Сөмүлүөт маршрутуттан сүүстэн тахса килэмиэтир туораан, көппүтэ биир чаас буолбутун кэннэ мотуора аккаастаан саахалламмыт. Тумсунан сиргэ түспүт. Лүөччүктэр тута өлбүттэр, бортмеханик ыараханнык бааһырбыт, сотору кэминэн эмиэ өлбүт. Ойдон хаалбыт сөмүлүөт кутуругар 7 киһи тыыннаах хаалбыт. Терешкин бааһырбыт киһини мастан түһэрбит, сөмүлүөт сэмнэҕин баахыланнан ханаппаахылаан олорор сир оҥорбут, уот оттон сылыппыт. Дьахталлар баттахтарыттан оҕуур оҥорон хабдьы тутан аһаппыт. Хас да хонук ааспытын кэннэ, көмө кэтэһэ сатаан баран, фанераттан бэрэчиинэй быһаҕынан хайыһар быстан, тумсун итии ууннан токурутан көмө көрдүү барар. Икки суукка тайҕа быыһынан дьон олорор сиригэр Солоҕон нэһилиэгин Карл Маркс аатынан холкуос олоҕор тиийэн тыллаабыт, уонна быыһыыр эспэдииссийэни сирдээн илдьибит<ref>Подвиг в тылу, в якутской тайге / О. Петровская // Якутия. – 2004.– 8 мая</ref>. Бастакы ас-үөл тиэйиилээх таба сыарҕатыгар олорон, сирдээн илдьибит. Ол суолунан хойутуу соҕус 10 таба сыарҕата баран саахалга түбэспит дьону Өрт сэлиэнньэтигэр илдьибиттэр.
Кини 24 саастааҕар [[1943]] сыллаахха [[кулун тутар 5]] күнүгэр Дьокуускайтан Өлүөхүмэҕэ көтөн испит ЛИ-2 (Дуглас) байыаннай транспортнай сөмүлүөккэ пассажир эбит. Кини таһынан сөмүлүөккэ байыаннайдар, потребкооперация экспедитора уонна үс райкомол сэкиритээрэ бааллара. Сөмүлүөт маршрутуттан сүүстэн тахса килэмиэтир туораан, көппүтэ биир чаас буолбутун кэннэ мотуора аккаастаан саахалламмыт. Тумсунан сиргэ түспүт. Лүөччүктэр тута өлбүттэр, бортмеханик ыараханнык бааһырбыт, сотору кэминэн эмиэ өлбүт. Ойдон хаалбыт сөмүлүөт кутуругар 7 киһи тыыннаах хаалбыт. Терешкин бааһырбыт киһини мастан түһэрбит, сөмүлүөт сэмнэҕин баахыланнан ханаппаахылаан олорор сир оҥорбут, уот оттон сылыппыт. Дьахталлар баттахтарыттан оҕуур оҥорон хабдьы тутан аһаппыт. Хас да хонук ааспытын кэннэ, көмө кэтэһэ сатаан баран, фанераттан бэрэчиинэй быһаҕынан хайыһар быстан, тумсун итии ууннан токурутан көмө көрдүү барар. Икки суукка кэриҥэ тайҕа быыһынан дьон олорор сиригэр Солоҕон нэһилиэгин Карл Маркс аатынан холкуос олоҕор тиийэн тыллаабыт, уонна быыһыыр эспэдииссийэни сирдээн илдьибит<ref>Подвиг в тылу, в якутской тайге / О. Петровская // Якутия. – 2004.– 8 мая</ref>. Бастакы ас-үөл тиэйиилээх таба сыарҕатыгар олорон, сирдээн илдьибит. Ол суолунан хойутуу соҕус 10 таба сыарҕата баран саахалга түбэспит дьону Өрт сэлиэнньэтигэр илдьибиттэр.


Бу түбэлтэ туһунан кэмигэр киэҥник биллибэккэ хаалбыта. Ол төрүөтүнэн суруйааччы Иван Негенбля "тымныы сэриини" ааттыыр, Сэбиэскэй Сойууска ленд-лиз туһунан кэпсиир сатамньыта суоҕунан быһаарар. Саха норуодунай суруйааччыта [[Амма Аччыгыйа]] бу түбэлтэ туһунан Терешкинныын бииргэ балыыһаҕа сытан алҕас билбитэ. Ол түмүгэр "Алдьархай" диэн сэһэнигэр ойуулаабыта. Айымньы сүрүн дьоруойун Тогойкин диэн ааттаабыта.
Бу түбэлтэ туһунан кэмигэр киэҥник биллибэккэ хаалбыта. Ол төрүөтүнэн суруйааччы Иван Негенбля "тымныы сэриини" ааттыыр, Сэбиэскэй Сойууска ленд-лиз туһунан кэпсиир сатамньыта суоҕунан быһаарар. Саха норуодунай суруйааччыта [[Амма Аччыгыйа]] бу түбэлтэ туһунан Терешкинныын бииргэ балыыһаҕа сытан алҕас билбитэ. Ол түмүгэр "Алдьархай" диэн сэһэнигэр ойуулаабыта. Айымньы сүрүн дьоруойун Тогойкин диэн ааттаабыта.

22:22, 7 От ыйын 2020 барыл

Терешкин Николай Дмитриевич — сэрии кэмигэр Бэрдьигэстээх таһыгар саахалламмыт сөмүлүөккэ баар дьону быыһаабыт киһи. Кэлин 50-60-с сс. Дьокуускайы салайбыта, горисполком бэрэстээтэлэ буола сылдьыбыта.

1919 сыллаахха Өлүөхүмэ уокуругун Нөөрүктээйи нэһилиэгэр Толоон диэн сиргэ төрөөбүт. 1935 сыллаахха хомсомуолга үлэлэтин саҕалаабыт. 1943 с. Лиэнискэйдээҕи ВЛКСМ райкомун сэкиритээринэн талыллыбыт.

Кини 24 саастааҕар 1943 сыллаахха кулун тутар 5 күнүгэр Дьокуускайтан Өлүөхүмэҕэ көтөн испит ЛИ-2 (Дуглас) байыаннай транспортнай сөмүлүөккэ пассажир эбит. Кини таһынан сөмүлүөккэ байыаннайдар, потребкооперация экспедитора уонна үс райкомол сэкиритээрэ бааллара. Сөмүлүөт маршрутуттан сүүстэн тахса килэмиэтир туораан, көппүтэ биир чаас буолбутун кэннэ мотуора аккаастаан саахалламмыт. Тумсунан сиргэ түспүт. Лүөччүктэр тута өлбүттэр, бортмеханик ыараханнык бааһырбыт, сотору кэминэн эмиэ өлбүт. Ойдон хаалбыт сөмүлүөт кутуругар 7 киһи тыыннаах хаалбыт. Терешкин бааһырбыт киһини мастан түһэрбит, сөмүлүөт сэмнэҕин баахыланнан ханаппаахылаан олорор сир оҥорбут, уот оттон сылыппыт. Дьахталлар баттахтарыттан оҕуур оҥорон хабдьы тутан аһаппыт. Хас да хонук ааспытын кэннэ, көмө кэтэһэ сатаан баран, фанераттан бэрэчиинэй быһаҕынан хайыһар быстан, тумсун итии ууннан токурутан көмө көрдүү барар. Икки суукка кэриҥэ тайҕа быыһынан дьон олорор сиригэр Солоҕон нэһилиэгин Карл Маркс аатынан холкуос олоҕор тиийэн тыллаабыт, уонна быыһыыр эспэдииссийэни сирдээн илдьибит[1]. Бастакы ас-үөл тиэйиилээх таба сыарҕатыгар олорон, сирдээн илдьибит. Ол суолунан хойутуу соҕус 10 таба сыарҕата баран саахалга түбэспит дьону Өрт сэлиэнньэтигэр илдьибиттэр.

Бу түбэлтэ туһунан кэмигэр киэҥник биллибэккэ хаалбыта. Ол төрүөтүнэн суруйааччы Иван Негенбля "тымныы сэриини" ааттыыр, Сэбиэскэй Сойууска ленд-лиз туһунан кэпсиир сатамньыта суоҕунан быһаарар. Саха норуодунай суруйааччыта Амма Аччыгыйа бу түбэлтэ туһунан Терешкинныын бииргэ балыыһаҕа сытан алҕас билбитэ. Ол түмүгэр "Алдьархай" диэн сэһэнигэр ойуулаабыта. Айымньы сүрүн дьоруойун Тогойкин диэн ааттаабыта.

Огдообото араадьыйа суруналыыһа Василиса Григорьевна Хорунова, Терешкин бэйэтин кэпсээннэригэр олоҕуран, тыыннаах хаалбыт пассажирдар уонна быыһыыр эспэдииссийэҕэ сылдьыбыт Михайловтар дьиэ кэргэн ахтыыларын хомуйан 2000 сыллаахха кинигэ таһаарбытаЛенский вестник.

Бу хорсун быһыытын иһин 1993 сыллаахха Арассыыйа бэрэсидьиэнэ от ыйын 7 күнүнээҕи ыйааҕынан «Хорсунун иһин» мэтээлинэн наҕараадалаабыта (өлбүтүн кэннэ)[2].

Быһаарыылар

  1. Подвиг в тылу, в якутской тайге / О. Петровская // Якутия. – 2004.– 8 мая
  2. Аляска-Сибирь. Негенбля И.Е. 2005, ISBN 5-7696-2082-X

Өссө маны көр

  • Герои не умирают : сборник очерков и воспоминаний о Н. Д. Терешкине (Тогойкине) / Автор-сост. В. Г. Хорунова. — Якутск : [s. n.], 2000. — 200 с.