Дмитриев Иннокентий Аксентьевич: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
Көннөрүү туһунан суруллубатах
 
9 устуруока: 9 устуруока:
* 1962 с. — Саха драматическай театрын литератураҕа салаатын сэбиэдиссэйинэн анаммыт.
* 1962 с. — Саха драматическай театрын литератураҕа салаатын сэбиэдиссэйинэн анаммыт.
* Ол кэннэ 7 сыл культура министерствотыгар искусство инспекторынан үлэлээбит.
* Ол кэннэ 7 сыл культура министерствотыгар искусство инспекторынан үлэлээбит.
* 1969 сылтан өлүөр диэри — П. А. Ойуунускай аатынан Саха академическай театрын литератураҕа салаатын сэбиэдиссэйэ.
* 1969 сылтан өлүөр диэри — П. А. Ойуунускай аатынан Саха академическай тыйаатырын литератураҕа салаатын сэбиэдиссэйэ.
* 2001 с. — Россия суруйааччыларын Сойууһун чилиэнэ.
* 2001 с. — Арассыыйа суруйааччыларын Сойууһун чилиэнэ.
* [[2013]] сыл [[ыам ыйын 16]] күнүгэр өлбүтэ.
* [[2013]] сыл [[ыам ыйын 16]] күнүгэр өлбүтэ.


69 устуруока: 69 устуруока:


{{Bio-stub}}
{{Bio-stub}}
[[Категория:Дьоннор алпабыытынан]]
[[Категория:Дьон алпаабытынан]]
[[Категория:1931 сыллаахха төрөөбүттэр]]
[[Категория:1931 сыллаахха төрөөбүттэр]]
[[Категория: Муус устар 12 күнүгэр төрөөбүттэр]]
[[Категория: Муус устар 12 күнүгэр төрөөбүттэр]]
77 устуруока: 77 устуруока:
[[Категория:Саха суруйааччылара]]
[[Категория:Саха суруйааччылара]]
[[Категория:Тылбаасчыттар]]
[[Категория:Тылбаасчыттар]]
[[Категория:Театр]]
[[Категория:Тыйаатыр]]
[[Категория:Саха биллиилээх дьоно]]
[[Категория:Саха биллиилээх дьоно]]

Билиҥҥи торум манна: 21:45, 15 Ыам ыйын 2020

Дмитриев Иннокентий Аксентьевич

Дмитриев Иннокентий Аксентьевич (Сиэн Чолбодук) (12.04.1931—16.05.2013) — суруйааччы, драматург, тылбаасчыт, СӨ ускуустубатын үтүөлээх диэйэтэлэ, Ньурба улууһун ытык олохтооҕо.

Олоҕун олуктара[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

  • 1931 сыллаахха муус устар 12 күнүгэр Ньурба оройуонугар Хордоҕойго (билигин Ньурбачаан) төрөөбүтэ. Оҕо сааһа сэрии ыар сылларыгар ааспыта, сэрии тулаайаҕа, аҕата Аҕа дойду көмүскэлин иһин олоҕун толук уурбут.
  • 1950 сыллаахха Дьокуускайдааҕы пединститут иһинэн педрабфагы бүтэрэн баран Уус Маайа улууһугар Нуотара, Майда оскуолаларыгар учууталлаабыт.
  • 1953—1957 сс. — Ньурбаҕа Араҥастаахтааҕы оҕо дьиэтигэр иитээччинэн, Куочай сэттэ кылаастаах оскуолатыгар дириэктэринэн үлэлээбит. Саха тылыгар уонна литэрэтиирэтигэр, физкультуураҕа, биологиҕа үөрэппитэ.
  • 1962 с. — Саха государственнай университет саха салаатын бүтэрбит.
  • 1962 с. — Саха драматическай театрын литератураҕа салаатын сэбиэдиссэйинэн анаммыт.
  • Ол кэннэ 7 сыл культура министерствотыгар искусство инспекторынан үлэлээбит.
  • 1969 сылтан өлүөр диэри — П. А. Ойуунускай аатынан Саха академическай тыйаатырын литератураҕа салаатын сэбиэдиссэйэ.
  • 2001 с. — Арассыыйа суруйааччыларын Сойууһун чилиэнэ.
  • 2013 сыл ыам ыйын 16 күнүгэр өлбүтэ.

Айар үлэтэ[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Тылбаасчыт[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

30-н тахса араас омук драматын тылбаастаабыта. Ол иһигэр, пьесалар «Обжалованию не подлежит» Т. Абдумомунов, «Нэркэс» И. Юмагулов, «Белое платье матери» Ш. Хусаинов, «Черт в сундуке» Ц. Шагжин, «Проделки Долумы» Ч. Ойдов, «В ночь лунного затмения» М. Карим, «Хаарыан хампа күөх кытылым (Желанный голубой берег мой)» Ч. Айтматов пьесалара о. д. а.

Пьесалара[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Пьесалара Саха театр, Ньурба норуодунай театрын о. д. а. театрдар сценаларыгар туруоруллаллар.
80 сааһын туоларыгар Манчаары Ньурбаҕа олорбутун туһунан дырааманы суруйбута «Манчаары тиһэх дьоло» диэн ааттанан көрөөччүлэр биһирэбиллэрин ылбыта[1].

Пьесаларын хомуурунньуктара[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
  • «Хара сурук (Черное письмо)» (1999)
  • «Земная суть моя» (2000)
  • «Изба с привидениями» (2001)

Кэпсээннэрин хомуурунньуктара[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

  • «Кэҕэ кулгааҕа (Подснежник)» (2002)
  • «Хордоҕой» (2003)
  • «В сторону дневного стояния солнца» (2004)
  • «Девять рассказов» (2004)
  • «Богиня Мичийэ» (2006)

«Ньургуһуннар» ырыа[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Саха норуотун уоһуттан түспэккэ ылланар өлбөт үйэлээх «Ньургуһуннар» ырыа ааптара. Бу ырыа хоһоонун устудьуоннуу сылдьан суруйбута. [2].

«

Хара сир устун саас маҥнай
Хааман иһэр кэрэтиэн!
Сэрэммиттии аргыый аҕай
Сири көрөн иһэбин.

»

Наҕараадалара уонна ытык ааттара[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

  • Саха Өрөспүүбүлүкэтин искусствотын үтүөлээх деятелэ (1994)
  • «Гражданскай килбиэн» ураты Бэлиэ (2005)
  • Ньурба улууһун Ытык Киһитэ

Аатын үйэтитии[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

И. А. Дмитриев — Сиэн Чолбодук кэриэһигэр Дьөгүөр Бөтүрүөп анаабыт «Сүтүк» хоһооно[3].

«

Сүтүк, ыарахан сүтүк,
Иһийдэ Тыйаатыр саалата.
Этэргэ ыарахан, истэргэ ыарахан
Нөрүйдэ дуу, хара сиргэ, ньургуһун?

Чолбоннуу сыдьаайбыт олоҕуҥ
Оҥкулун булбута бу манна,
Лыҥкыныыр Эн дууһаҥ кылларын
Барытын арыйта — Тыйаатыр!
Ол онтон тыллаҥҥын сахалыы саҥартыҥ
Дойдугун аатырпыт «…хампа күөх кытылы…»
Умустуҥ муораҕа — далайга Эн көттүҥ
Кирискин бу Сиргэ алҕааҥҥын хааллардыҥ!

»

Быһаарыылар[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]


Сигэлэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]