Дьуон Дьаҥылы: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
Ардах18 (ырытыы | суруйуу)
категорияҕа сигэннэ
Ардах18 (ырытыы | суруйуу)
ib, ПН
1 устуруока: 1 устуруока:
{{Суруйааччы2
[[Ойуу:ДьуонДьанылы.jpg|200px|thumb|right|Дьуон Дьаҥылы]]
|Аата = Дьуон Дьаҥылы
'''Дьуон Дьаҥылы''' — Макаров Гавриил Иванович (27.02.1914—06.03.1956) — поэт уонна тылбаасчыт, [[Аҕа дойду Улуу сэриитэ|Аҕа дойду Улуу сэриитин]] кыттыылааҕа, ССРС суруйааччыларын сойууһугар 1945 с. киирбит.
|Ойуу = ДьуонДьанылы.jpg
|Ойуу ис хоһооно =
|Кэтитэ = 120px
|Төрөөбүт аата = Макаров Гавриил Иванович
|Суруйар ааттара =
|Төрөөбүт күнэ = 27.02.1914
|Төрөөбүт сирэ = [[Кындал (Чурапчы улууһа)|Кындал]], {{ТөрөөбүтСирэ|Болтоҥо нэһилиэгэ|Болтоҥо нэһилиэгэр}}, [[Чурапчы улууһа]], [[Саха уобалаһа]]
|Өлбүт күнэ = 06.03.1956
|Өлбүт сирэ = <!--{{ӨлбүтСирэ|}}-->
|Дойдута = Россия империята, ССРС
|Дьарыга = поэт, тылбаасчыт
|Көхтөөхтүк суруйбут сыллара =
|Хайысха =
|Жанр =
|Айымньыларын тыла = [[Саха тыла|саха]]
|Бастакы кинигэтэ = Төрөөбүт күүлэбэр (1936)
|Наҕараадалара = {{Мэтээл «Бойобуой өҥөлөрүн иһин»|1945}}
}}
{{амыдайдар|Макаров}}

'''Макаров Гавриил Иванович''' ('''Дьуон Дьаҥылы''') — (27.02.1914, [[Кындал (Чурапчы улууһа)|Кындыл]], [[Болтоҥо нэһилиэгэ]], [[Чурапчы улууһа]], [[Саха уобалаһа]] — 06.03.1956) — поэт уонна тылбаасчыт, [[Аҕа дойду Улуу сэриитэ|Аҕа дойду Улуу сэриитин]] кыттыылааҕа, ССРС суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ (1945).


== Олоҕун олуктара ==
== Олоҕун олуктара ==
* [[1914]] сыллаахха [[олунньу 27]] күнүгэр [[Чурапчы улууһа|Чурапчы улууһугар]] [[Болтоҥо|Кындалга]] төрөөбут.
* [[1914]] сыллаахха [[олунньу 27]] күнүгэр [[Чурапчы улууһа|Чурапчы улууһун]] [[Болтоҥо нэһилиэгэ (Чурапчы улууһа)|Болтоҥо нэһилиэгэр]] [[Кындал (Чурапчы улууһа)|Кындалга]] төрөөбүт.
* 1932 сылтан бэчээттэнэн барбыт.
* 1932 сылтан бэчээттэнэн барбыт.
* 1936 с. — Бастакы хомуурунньуга «Төрөөбүт күүлэбэр» күн сирин көрбүт.
* 1936 с. — Бастакы хомуурунньуга «Төрөөбүт күүлэбэр» күн сирин көрбүт.
* 1943 сыллаахха Чурапчы оройуонун военкоматынан Кыһыл Аармыйаҕа ыҥырыллыбыт. Забайкальскай фронт, 152-с СП, 94-с СД, красноармеец. ССРС—Япония сэриитигэр кыттан [[«Бойобуой өҥөлөрүн иһин» мэтээл|«Бойобуой өҥөлөрүн иһин» мэтээлинэн]] наҕараадаламмыт (11.09.1945)<ref>{{Подвиг Народа|37599087|title=Наградные документы}}</ref>.
* 1946 с. — «Уйбаанчык» диэн гражданскай сэрии туһунан хоһоонунан роман бастакы чааһын таһаарбыт. Хоту дойду табаһыттарын уонна булчуттарын туһунан хоһоон циклын суруйбут.
* 1946 с. — «Уйбаанчык» диэн гражданскай сэрии туһунан хоһоонунан роман бастакы чааһын таһаарбыт. Хоту дойду табаһыттарын уонна булчуттарын туһунан хоһоон циклын суруйбут.
* 1949 с. — Дьокуускайдааҕы учуутал институутун бүтэрээт, орто оскуолаҕа учууталлаабыт.
* 1949 с. — Дьокуускайдааҕы учуутал институтун бүтэрээт, орто оскуолаҕа учууталлаабыт.
* 1955 с. — М. Горькай аатынан Литературнай институту бүтэрбит.
* 1955 с. — М. Горькай аатынан Литературнай институту бүтэрбит.
Дьуон Дьаҥылы — биир саамай биллиилээх нуучча поэзиятын тылбаасчыта. Кини А. Пушкин «Сказка о попе и его работнике Балде», М. Лермонтов «Мцыри» уонна «Узник», Н. Некрасов «Княгиня Трубецкая» айымньыларын тылбаастаабыта. Саха литератууратыгар биллэр көстүүнэн буолбута А. Пушкин «Евгений Онегин» айымньытын тылбааһа. Олоҕун бүтэһик сылларыгар А. Твардовскай «Василий Теркин» поэматын тылбааһынан дьарыктаммыта.
Дьуон Дьаҥылы — биир саамай биллиилээх нуучча поэзиятын тылбаасчыта. Кини А. Пушкин «Сказка о попе и его работнике Балде», М. Лермонтов «Мцыри» уонна «Узник», Н. Некрасов «Княгиня Трубецкая» айымньыларын тылбаастаабыта. Саха литератууратыгар биллэр көстүүнэн буолбута А. Пушкин «Евгений Онегин» айымньытын тылбааһа. Олоҕун бүтэһик сылларыгар А. Твардовскай «Василий Теркин» поэматын тылбааһынан дьарыктаммыт.


== Библиография ==
== Библиография ==
* Төрөөбүт күүлэбэр. Хоhооннор. — Якутскай, 1936.
* Төрөөбүт күүлэбэр. Хоhооннор. — {{Дь.}}, 1936.
* Хоhооннор. — Якутскай, 1940.
* Хоhооннор. — Дь., 1940.
* Кыайдыбыт. — Якутскай, 1946.
* Кыайдыбыт. — Дь., 1946.
* Хоhооннор, поэмалар. — Якутскай, 1958.
* Хоhооннор, поэмалар. — Дь., 1958.
* Сахам сиригэр саас иhэр. Хоhооннор, поэмалар. — Якутскай, 1962.
* Сахам сиригэр саас иhэр. Хоhооннор, поэмалар. — Дь., 1962.
* Хоhооннор, поэмалар. — Якутскай, 1974; 1985.
* Хоhооннор, поэмалар. — Дь., 1974; 1985.
* Хотугу хоһууттар. — Дьокуускай: «Бичик», 2004. — ISBN 978-5-7696-1585-0
* Хотугу хоһууттар. — Дь.: «Бичик», 2004. — ISBN 978-5-7696-1585-0


== Ырыа буолбут айымньылара ==
== Ырыа буолбут айымньылара ==
25 устуруока: 47 устуруока:


== Аймахтара ==
== Аймахтара ==
* [[Макаров Гаврил Георгиевич]] — быраата, история билимин кандидата.
* [[Макаров Гаврил Георгиевич]] — быраата, история билимнэрин кандидата.
* [[Саввин Степан Афанасьевич]] — кэргэнин бииргэ төрөөбүт убайа, суруйааччы.
* [[Саввин Степан Афанасьевич]] — кэргэнин бииргэ төрөөбүт убайа, суруйааччы.

== Быһаарыылар ==
{{быһаарыылар}}


== Суруйааччы туһунан ==
== Суруйааччы туһунан ==
* Тумат. Дьуон Дьаҥылы. — Якутскай, 1994.
* Тумат. Дьуон Дьаҥылы. — {{Дь.}}, 1994.
* [http://www.kyym.ru/old/?nid=242&id=2434 Аймахтыы суруйааччылар]
* [http://www.kyym.ru/old/?nid=242&id=2434 Аймахтыы суруйааччылар]


== Сигэлэр ==
== Ылыллыбыт сирэ ==
*Большая советская энциклопедия
*[http://psakha.narod.ru/ Писатели Якутии]
*[http://psakha.narod.ru/ Писатели Якутии]
*[http://www.nlib.sakha.ru/Resoures/Data/Inquirys/Writer/Union_writers/Djon_Djangly.html Члены Союза писателей России и РС(Я)]
*[http://www.nlib.sakha.ru/Resoures/Data/Inquirys/Writer/Union_writers/Djon_Djangly.html Члены Союза писателей России и РС(Я)]


{{Writer-stub2}}
{{Writer-stub2}}

{{Саха суруйааччылара}}
{{Саха суруйааччылара}}
[[Category:Дьоннор алпабыытынан]]
[[Category:1914 сыллаахха төрөөбүттэр]]
[[Категория:Олунньу 27 күнүгэр төрөөбүттэр]]
[[Категория:Чурапчы улууһугар төрөөбүттэр]]
[[Категория:1956 сыллаахха өлбүттэр]]
[[Категория:Кулун тутар 6 күнүгэр өлбүттэр]]
[[Категория:Саха биллиилээх дьоно]]
[[Category:Саха суруйааччылара|Дь]]
[[Category:Саха суруйааччылара|Дь]]
[[Категория:Тылбаасчыттар]]
[[Категория:Тылбаасчыттар]]
[[Category:Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылаахтара]]
[[Category:Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылаахтара:Чурапчы улууһа]]

21:43, 31 От ыйын 2014 барыл

Дьуон Дьаҥылы
Төрөөбүт аата:

Макаров Гавриил Иванович

Төрөөбүт күнэ:

27 олунньу 1914({{padleft:1914|4|0}}-{{padleft:2|2|0}}-{{padleft:27|2|0}})

Төрөөбүт сирэ:

Кындал, Болтоҥо нэһилиэгэ, Чурапчы улууһа, Саха уобалаһа

Өлбүт күнэ:

6 кулун тутар 1956({{padleft:1956|4|0}}-{{padleft:3|2|0}}-{{padleft:6|2|0}}) (42 сааһыгар)

Дойдута:

Россия империята Россия империята →
ССРС ССРС

Дьарыга:

поэт, тылбаасчыт

Айымньыларын тыла:

саха

Бастакы кинигэтэ:

Төрөөбүт күүлэбэр (1936)

Наҕараадалара:

«Бойобуой өҥөлөрүн иһин» мэтээл — 1945

Макаров Гавриил Иванович (Дьуон Дьаҥылы) — (27.02.1914, Кындыл, Болтоҥо нэһилиэгэ, Чурапчы улууһа, Саха уобалаһа — 06.03.1956) — поэт уонна тылбаасчыт, Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа, ССРС суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ (1945).

Олоҕун олуктара

  • 1914 сыллаахха олунньу 27 күнүгэр Чурапчы улууһун Болтоҥо нэһилиэгэр Кындалга төрөөбүт.
  • 1932 сылтан бэчээттэнэн барбыт.
  • 1936 с. — Бастакы хомуурунньуга «Төрөөбүт күүлэбэр» күн сирин көрбүт.
  • 1943 сыллаахха Чурапчы оройуонун военкоматынан Кыһыл Аармыйаҕа ыҥырыллыбыт. Забайкальскай фронт, 152-с СП, 94-с СД, красноармеец. ССРС—Япония сэриитигэр кыттан «Бойобуой өҥөлөрүн иһин» мэтээлинэн наҕараадаламмыт (11.09.1945)[1].
  • 1946 с. — «Уйбаанчык» диэн гражданскай сэрии туһунан хоһоонунан роман бастакы чааһын таһаарбыт. Хоту дойду табаһыттарын уонна булчуттарын туһунан хоһоон циклын суруйбут.
  • 1949 с. — Дьокуускайдааҕы учуутал институтун бүтэрээт, орто оскуолаҕа учууталлаабыт.
  • 1955 с. — М. Горькай аатынан Литературнай институту бүтэрбит.

Дьуон Дьаҥылы — биир саамай биллиилээх нуучча поэзиятын тылбаасчыта. Кини А. Пушкин «Сказка о попе и его работнике Балде», М. Лермонтов «Мцыри» уонна «Узник», Н. Некрасов «Княгиня Трубецкая» айымньыларын тылбаастаабыта. Саха литератууратыгар биллэр көстүүнэн буолбута А. Пушкин «Евгений Онегин» айымньытын тылбааһа. Олоҕун бүтэһик сылларыгар А. Твардовскай «Василий Теркин» поэматын тылбааһынан дьарыктаммыт.

Библиография

  • Төрөөбүт күүлэбэр. Хоhооннор. — Дь., 1936.
  • Хоhооннор. — Дь., 1940.
  • Кыайдыбыт. — Дь., 1946.
  • Хоhооннор, поэмалар. — Дь., 1958.
  • Сахам сиригэр саас иhэр. Хоhооннор, поэмалар. — Дь., 1962.
  • Хоhооннор, поэмалар. — Дь., 1974; 1985.
  • Хотугу хоһууттар. — Дь.: «Бичик», 2004. — ISBN 978-5-7696-1585-0

Ырыа буолбут айымньылара

  • Ол мин дойдум Чурапчы
  • Сылгыһыт

Аймахтара

Быһаарыылар

  1. Наградные документы в электронном банке документов «Подвиг Народа»

Суруйааччы туһунан

Сигэлэр