Амма Аччыгыйа: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты
к категорияларга сигэннэ |
кКөннөрүү туһунан суруллубатах |
||
21 устуруока: | 21 устуруока: | ||
}} |
}} |
||
'''Амма Аччыгыйа''' Мординов Николай Егорович |
'''Амма Аччыгыйа''' (Мординов Николай Егорович) — [[саха норуодунай суруйааччыта]], [[Саха АССР искусствотын үтүөлээх диэйэтэлэ]], Саха Республикатын [[П.А. Ойуунускай аатынан Государственнай бириэмийэ|П. А. Ойуунускай аатынан Государственнай бириэмийэтин]] лауреата. ССРС суруйааччыларын сойууһугар 1934 с. киирбитэ. |
||
[[1906]] сыл [[тохсунньу 6]] күнүгэр [[Боотур Уус улууһа|Боотур Уус улууһугар]] улууска (Тааттаҕа) дьадаҥы Дьөгүөрдээн Мординов (Мундунов) ыалыгар төрөөбүтэ. 1928 с. [[Дьокуускайдааҕы педагогика техникума|Дьокуускайдааҕы педтехникуму]] бүтэрбитэ. 1931 с. Иккис Москубатааҕы судаарыстыбаннай университет тыл уонна литература салаатын бүтэрбитэ. |
[[1906]] сыл [[тохсунньу 6]] күнүгэр [[Боотур Уус улууһа|Боотур Уус улууһугар]] улууска (Тааттаҕа) дьадаҥы Дьөгүөрдээн Мординов (Мундунов) ыалыгар төрөөбүтэ. 1928 с. [[Дьокуускайдааҕы педагогика техникума|Дьокуускайдааҕы педтехникуму]] бүтэрбитэ. 1931 с. Иккис Москубатааҕы судаарыстыбаннай университет тыл уонна литература салаатын бүтэрбитэ. «Ийэ» диэн ааттаах бастакы хоһооно «Чолбон» сурунаалга 1927 с. бэчээттэммитэ. «Быһах угун кыстыммат» диэн хоһооннорун хомуурунньуга саха литературатын көмүс фондатыгар киирбитэ. |
||
«Сааскы кэм» ромаана [[Нуучча тыла|нууччалыы]], украиналыы, [[венгр тыла|венгердыы]] уонна [[чех тыла|чешскайдыы]] тылларынан тылбаастаммыта.[[Ойуу:Амма Аччыгыйа Сайылык.jpg|250px|thumb|left|Амма Аччыгыйа үөскээбит сайылыга]] |
|||
Саха АССР норуодунай суруйааччыта диэн бочуоттаах аат [[1966]] сыллаахха иҥэриллибитэ. |
Саха АССР норуодунай суруйааччыта диэн бочуоттаах аат [[1966]] сыллаахха иҥэриллибитэ. «[[Үлэ Кыһыл знамята |Үлэ кыһыл знамята]]» уордьанынан иккитэ, «Норуоттар доҕордоһуулара» уордьанынан, «[[Бочуот знага]]» уордьанынан иккитэ, мэтээллэринэн уонна бочуот грамоталарынан наҕараадаламмыта. Кини аатынан [[Харбалаах, Таатта улууһа|Харбалаах]] орто оскуолата (Таатта улууһа) ааттаммыта. Дойдутугар дьиэ-музей аһыллыбыта. |
||
== Туһаныллыбыт сирдэр == |
== Туһаныллыбыт сирдэр == |
||
* Писатели земли олонхо. Библиографическай ыйынньык. Дьокуускай, «Бичик», 2000 |
* Писатели земли олонхо. Библиографическай ыйынньык. — Дьокуускай, «Бичик», 2000. — ISBN 5-7696-1001-8 |
||
* Михаил Чооруоһап. Ытык-мааны Амма Аччыгыйа народнай суруйааччы туһунан ахтыылар. Дьокуускай, Бичик, 2006 |
* Михаил Чооруоһап. Ытык-мааны Амма Аччыгыйа народнай суруйааччы туһунан ахтыылар. — Дьокуускай, Бичик, 2006. — ISBN 5-7696-2180-X |
||
== Тахсыбыт кинигэлэрэ == |
== Тахсыбыт кинигэлэрэ == |
||
* Талыллыбыт айымньылар: 2 томнаах. — Дьокуускай: Кинигэ изд-вота, 1956. |
* Талыллыбыт айымньылар: 2 томнаах. — Дьокуускай: Кинигэ изд-вота, 1956. |
||
Т. 1. Кэпсээннэр. Сэһэннэр. |
Т. 1. Кэпсээннэр. Сэһэннэр. Хоһооннор. — 480 с. |
||
Т. 2. Пьесалар. Очеркалар. |
Т. 2. Пьесалар. Очеркалар. — 479 с. |
||
* Талыллыбыт айымньылар: 4 томнаах. — Дьокуускай: Кинигэ изд-вота, 1966—1970. |
* Талыллыбыт айымньылар: 4 томнаах. — Дьокуускай: Кинигэ изд-вота, 1966—1970. |
||
Т. 1. Хоһооннор. Кэпсээннэр. Очеркалар. — 1966. — 512 с. |
Т. 1. Хоһооннор. Кэпсээннэр. Очеркалар. — 1966. — 512 с. |
||
Т. 2. Сэһэннэр. — 1967. — 562 с. |
Т. 2. Сэһэннэр. — 1967. — 562 с. |
||
Т. 3. Драмалар. Ахтыылар. |
Т. 3. Драмалар. Ахтыылар. — 1969. — 512 с. |
||
Т. 4. Сааскы кэм |
Т. 4. Сааскы кэм: Роман. — 1970. — 748 с. |
||
* Быһах угун кыстыммат: |
* Быһах угун кыстыммат: Кэпсээннэр. — Дьокуускай: Кинигэ изд-вота, 1934. — 69 с. |
||
* Хоһооннор. — М.: Учпедгиз, 1936. — 32 с. |
* Хоһооннор. — М.: Учпедгиз, 1936. — 32 с. |
||
* Кэпсээннэр. — М. — Дьокуускай: Кинигэ изд-вота, 1937. — 72 с; 1940. |
* Кэпсээннэр. — М. — Дьокуускай: Кинигэ изд-вота, 1937. — 72 с; 1940. — 98 с. |
||
* Ситим быстыыта: Драма. — |
* Ситим быстыыта: Драма. — Дьокуускай: Кинигэ изд-вота, 1937. — 78 с. |
||
* Уон сыл: Хоһооннор. — |
* Уон сыл: Хоһооннор. — Дьокуускай: Кинигэ изд-вота, 1937. — 104 с. |
||
* Киһи: Драма. — Дьокуускай: |
* Киһи: Драма. — Дьокуускай: Кинигэ изд-вота, 1938. — 94 с. |
||
* Сэрии: Очеркалар. — Дьокуускай: Кинигэ изд-вота, 1942. — 86 с. |
* Сэрии: Очеркалар. — Дьокуускай: Кинигэ изд-вота, 1942. — 86 с. |
||
* Ааһан иһэн: Новеллалар. — |
* Ааһан иһэн: Новеллалар. — Дьокуускай: Кинигэ изд-вота, 1944. −104 с. |
||
* Сааскы кэм: Роман. — |
* Сааскы кэм: Роман. — Дьокуускай: Кинигэ изд-вота, 1944. — 312 с; 1952. — 702 с; 1963. — 682 с; 1982. — 752 с; 1988. — 752 с; 1994. — 360 с. |
||
* Саха литературатыгар Аҕа |
* Саха литературатыгар Аҕа дойду сэриитин кэмигэр. — Дьокуускай: Кинигэ изд-вота, 1944. — 20 с. |
||
* Доҕоттор: Сэһэн. — Дьокуускай: Кинигэ изд-вота. — 1947. — 164 с |
* Доҕоттор: Сэһэн. — Дьокуускай: Кинигэ изд-вота. — 1947. — 164 с. |
||
* Күнү көрсө: Кэпсээннэр. |
* Күнү көрсө: Кэпсээннэр. Хоһооннор. — Дьокуускай: Кинигэ изд-вота, 1947. — 298 с. |
||
* Тоҕус төгүл тоҕо?: Кыра |
* Тоҕус төгүл тоҕо?: Кыра саастаах оҕолорго. — Дьокуускай: Кинигэ изд-вота, 1949. — 42 с; 1974. — 24 с. |
||
* Алдьархай: Сэһэн. — Дьокуускай: Кинигэ изд-вота, 1966. — 352 с |
* Алдьархай: Сэһэн. — Дьокуускай: Кинигэ изд-вота, 1966. — 352 с. |
||
* Киһи уонна айымньы: |
* Киһи уонна айымньы: Ахтыылар. Ыстатыйалар. Этиилэр / Хомуйда, ред. Г. С. Сыромятников. — Дьокуускай: Кинигэ изд-вота, 1975. — 408 с. |
||
* Кэпсээннэр, очеркалар. — |
* Кэпсээннэр, очеркалар. — Дьокуускай: Кинигэ изд-вота, 1983. — 295 с. |
||
* Сэһэннэр. Кэпсээннэр. |
* Сэһэннэр. Кэпсээннэр. Ахтыылар. — Дьокуускай: Кинигэ изд-вота, 1986. — 527 с. |
||
* Дьон ортотугар: Хоһооннор. Сэһэн. Кэпсээннэр. Ахтыылар: Орто уонна улахан саастаах оскуола Ооолоругар. — Дьокуускай: Кинигэ изд-вота, 1989. — 216 с. |
* Дьон ортотугар: Хоһооннор. Сэһэн. Кэпсээннэр. Ахтыылар: Орто уонна улахан саастаах оскуола Ооолоругар. — Дьокуускай: Кинигэ изд-вота, 1989. — 216 с. |
||
''Нууччалыы'' |
''Нууччалыы'' |
||
* Весенняя пора: Роман / |
* Весенняя пора: Роман / Авториз. пер. А. Дмитриевой, Л. Корниловой. — М.: Сов. писатель, 1951. — 780 с; М.: Сов. писатель, 1954. — 712 с; М.: Гослитиздат, 1958. — 712 с; Новосибирск: Кн. изд-во, 1961. — 717 с; М.: Известия, 1970. — 718 с; М.; Сов. Россия, 1978. — 541 с; М.: Худож. лит., 1993. — 396 с. |
||
* Повести. — М.: Сов. писатель, 1960. — 194 с |
* Повести. — М.: Сов. писатель, 1960. — 194 с. |
||
* Беда: Повесть / Авториз. пер. А.Дмитриевой; М.: Сов. писатель, 1970. — 319 с; М.: Сов. писатель, 1972. — 319 с |
* Беда: Повесть / Авториз. пер. А.Дмитриевой; М.: Сов. писатель, 1970. — 319 с; М.: Сов. писатель, 1972. — 319 с. |
||
* Друзья-товарищи: Повести / Якутск: Кн. изд-во, 1976. — 488 с |
* Друзья-товарищи: Повести / Якутск: Кн. изд-во, 1976. — 488 с. |
||
== Олоҕун уонна айар үлэтин туһунан == |
== Олоҕун уонна айар үлэтин туһунан == |
||
* Амма Аччыгыйын туһунан |
* Амма Аччыгыйын туһунан ахтыылар / Хомуйан оҥордо Д. В. Кириллин. — Дьокуускай: Бичик, 1997. — 168 с. |
||
* Соломов Н. И. С любовью |
* Соломов Н. И. С любовью родной земле: Воспоминания. — М., 1996. — 24 с. |
||
* Башарина З. К. Сыыры |
* Башарина З. К. Сыыры сырыынньатынан дабайбатаҕа // Чолбон. −1996. — № 1. — С. 153—155. |
||
* Босяк В. Дьолбут эбит // Аргыс. — 1991. — № 1. — С. |
* Босяк В. Дьолбут эбит // Аргыс. — 1991. — № 1. — С. 80—84. |
||
* Васильев Ю. «Сааскы кэм» тэҥнэбиллэрэ // Хотугу сулус. — 1988. № 1. — с. |
* Васильев Ю. «Сааскы кэм» тэҥнэбиллэрэ // Хотугу сулус. — 1988. № 1. — с. 86—88. |
||
{{Саха суруйааччылара}} |
{{Саха норуодунай суруйааччылара}} |
||
[[Категория:Дьоннор алпабыытынан]] |
[[Категория:Дьоннор алпабыытынан]] |
12:49, 18 Олунньу 2013 барыл
Амма Аччыгыйа | |
---|---|
Билэ:Мординов.jpg | |
Идэтэ | Поэт, Суруйааччы |
Илэ | Саха |
Genres | Поэт, драма, кылгас кэпсээннэр, романнар |
Амма Аччыгыйа (Мординов Николай Егорович) — саха норуодунай суруйааччыта, Саха АССР искусствотын үтүөлээх диэйэтэлэ, Саха Республикатын П. А. Ойуунускай аатынан Государственнай бириэмийэтин лауреата. ССРС суруйааччыларын сойууһугар 1934 с. киирбитэ.
1906 сыл тохсунньу 6 күнүгэр Боотур Уус улууһугар улууска (Тааттаҕа) дьадаҥы Дьөгүөрдээн Мординов (Мундунов) ыалыгар төрөөбүтэ. 1928 с. Дьокуускайдааҕы педтехникуму бүтэрбитэ. 1931 с. Иккис Москубатааҕы судаарыстыбаннай университет тыл уонна литература салаатын бүтэрбитэ. «Ийэ» диэн ааттаах бастакы хоһооно «Чолбон» сурунаалга 1927 с. бэчээттэммитэ. «Быһах угун кыстыммат» диэн хоһооннорун хомуурунньуга саха литературатын көмүс фондатыгар киирбитэ.
«Сааскы кэм» ромаана нууччалыы, украиналыы, венгердыы уонна чешскайдыы тылларынан тылбаастаммыта.
Саха АССР норуодунай суруйааччыта диэн бочуоттаах аат 1966 сыллаахха иҥэриллибитэ. «Үлэ кыһыл знамята» уордьанынан иккитэ, «Норуоттар доҕордоһуулара» уордьанынан, «Бочуот знага» уордьанынан иккитэ, мэтээллэринэн уонна бочуот грамоталарынан наҕараадаламмыта. Кини аатынан Харбалаах орто оскуолата (Таатта улууһа) ааттаммыта. Дойдутугар дьиэ-музей аһыллыбыта.
Туһаныллыбыт сирдэр
- Писатели земли олонхо. Библиографическай ыйынньык. — Дьокуускай, «Бичик», 2000. — ISBN 5-7696-1001-8
- Михаил Чооруоһап. Ытык-мааны Амма Аччыгыйа народнай суруйааччы туһунан ахтыылар. — Дьокуускай, Бичик, 2006. — ISBN 5-7696-2180-X
Тахсыбыт кинигэлэрэ
- Талыллыбыт айымньылар: 2 томнаах. — Дьокуускай: Кинигэ изд-вота, 1956.
Т. 1. Кэпсээннэр. Сэһэннэр. Хоһооннор. — 480 с. Т. 2. Пьесалар. Очеркалар. — 479 с.
- Талыллыбыт айымньылар: 4 томнаах. — Дьокуускай: Кинигэ изд-вота, 1966—1970.
Т. 1. Хоһооннор. Кэпсээннэр. Очеркалар. — 1966. — 512 с. Т. 2. Сэһэннэр. — 1967. — 562 с. Т. 3. Драмалар. Ахтыылар. — 1969. — 512 с. Т. 4. Сааскы кэм: Роман. — 1970. — 748 с.
- Быһах угун кыстыммат: Кэпсээннэр. — Дьокуускай: Кинигэ изд-вота, 1934. — 69 с.
- Хоһооннор. — М.: Учпедгиз, 1936. — 32 с.
- Кэпсээннэр. — М. — Дьокуускай: Кинигэ изд-вота, 1937. — 72 с; 1940. — 98 с.
- Ситим быстыыта: Драма. — Дьокуускай: Кинигэ изд-вота, 1937. — 78 с.
- Уон сыл: Хоһооннор. — Дьокуускай: Кинигэ изд-вота, 1937. — 104 с.
- Киһи: Драма. — Дьокуускай: Кинигэ изд-вота, 1938. — 94 с.
- Сэрии: Очеркалар. — Дьокуускай: Кинигэ изд-вота, 1942. — 86 с.
- Ааһан иһэн: Новеллалар. — Дьокуускай: Кинигэ изд-вота, 1944. −104 с.
- Сааскы кэм: Роман. — Дьокуускай: Кинигэ изд-вота, 1944. — 312 с; 1952. — 702 с; 1963. — 682 с; 1982. — 752 с; 1988. — 752 с; 1994. — 360 с.
- Саха литературатыгар Аҕа дойду сэриитин кэмигэр. — Дьокуускай: Кинигэ изд-вота, 1944. — 20 с.
- Доҕоттор: Сэһэн. — Дьокуускай: Кинигэ изд-вота. — 1947. — 164 с.
- Күнү көрсө: Кэпсээннэр. Хоһооннор. — Дьокуускай: Кинигэ изд-вота, 1947. — 298 с.
- Тоҕус төгүл тоҕо?: Кыра саастаах оҕолорго. — Дьокуускай: Кинигэ изд-вота, 1949. — 42 с; 1974. — 24 с.
- Алдьархай: Сэһэн. — Дьокуускай: Кинигэ изд-вота, 1966. — 352 с.
- Киһи уонна айымньы: Ахтыылар. Ыстатыйалар. Этиилэр / Хомуйда, ред. Г. С. Сыромятников. — Дьокуускай: Кинигэ изд-вота, 1975. — 408 с.
- Кэпсээннэр, очеркалар. — Дьокуускай: Кинигэ изд-вота, 1983. — 295 с.
- Сэһэннэр. Кэпсээннэр. Ахтыылар. — Дьокуускай: Кинигэ изд-вота, 1986. — 527 с.
- Дьон ортотугар: Хоһооннор. Сэһэн. Кэпсээннэр. Ахтыылар: Орто уонна улахан саастаах оскуола Ооолоругар. — Дьокуускай: Кинигэ изд-вота, 1989. — 216 с.
Нууччалыы
- Весенняя пора: Роман / Авториз. пер. А. Дмитриевой, Л. Корниловой. — М.: Сов. писатель, 1951. — 780 с; М.: Сов. писатель, 1954. — 712 с; М.: Гослитиздат, 1958. — 712 с; Новосибирск: Кн. изд-во, 1961. — 717 с; М.: Известия, 1970. — 718 с; М.; Сов. Россия, 1978. — 541 с; М.: Худож. лит., 1993. — 396 с.
- Повести. — М.: Сов. писатель, 1960. — 194 с.
- Беда: Повесть / Авториз. пер. А.Дмитриевой; М.: Сов. писатель, 1970. — 319 с; М.: Сов. писатель, 1972. — 319 с.
- Друзья-товарищи: Повести / Якутск: Кн. изд-во, 1976. — 488 с.
Олоҕун уонна айар үлэтин туһунан
- Амма Аччыгыйын туһунан ахтыылар / Хомуйан оҥордо Д. В. Кириллин. — Дьокуускай: Бичик, 1997. — 168 с.
- Соломов Н. И. С любовью родной земле: Воспоминания. — М., 1996. — 24 с.
- Башарина З. К. Сыыры сырыынньатынан дабайбатаҕа // Чолбон. −1996. — № 1. — С. 153—155.
- Босяк В. Дьолбут эбит // Аргыс. — 1991. — № 1. — С. 80—84.
- Васильев Ю. «Сааскы кэм» тэҥнэбиллэрэ // Хотугу сулус. — 1988. № 1. — с. 86—88.