Симо Хэүхэ: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты

← Иннинээҕи уларытыыга Кэннинээҕи уларытыыга →

Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ

Утумнаах

21:22, 1 Муус устар 2010 барыл

Симо Хэүхэ (Финныы: Simo Häyhä) (Ахсынньы 17, 1905 – Муус устар 1, 2002) диэн финн саллаата. Хос аата "Үрүҥ Өлүү" (Нууччалыы: Белая Смерть; Финныы: Valkoinen kuolema). Кыhыҥҥы сэрии кэмигэр сэриилэспит. Аан дойду историятын бастыҥ бэргэн ытааччыта буолар.^[1]^[2]

Эрдэтээҥҥи олоҕо, Иккис аан дойду сэриитигэр кыттыыта

Хэүхэ Раутйэрви муниципалитетыгар, билиҥҥи Финляндия уонна Арассыыйа кыраньыыссатын чугаhыгар төрөөбүт. Сэрииhит сулууспатын 1925 саҕалаабыт. Армияҕа барыан иннинэ, Хэүхэ фермер уонна булчут эбит. Финляндия уонна ССРС икки ардыларынааҕы Кыhыҥҥы сэрии кэмигэр (1939–1940) кини бэргэн ытааччы солото уонна Кыhыл Армиялыын охсуhуута саҕаламмыт.

−20 икки −40 С температураҕа, бүтүннүү үрүҥ камуфляжтаах, Хэүхэ туоhуламмытынан 505 сэбиэскэй саллааты өлөрбүт,^[3] уонна туоhуламматаҕынан 542 өлөрбүт. Коллаа кыргыhыытыгар бигэргэтиллибэтэх сурахтарынан Хэүхэ бэргэн ытааччы быhыытынан 800 тахса өлөрүүлээх табыылаах үһү. Бэргэн ытааччы быhыытынан өлөрүүлэриттэн ураты, Хэүхэ өссө икки сүүстэн тахса өстөөҕү Suomi KP/-31 массыына-пистэлиэт саанан табан кэрдибит, ол курдук бүтүн бигэргэтиллибит өлөрүүлэрин ахсаана 705 буолар.^[4] Бу ахсаан бүтүннүүтэ 100 хонук иhинэн толоруллубут.

Хэүхэ туттар чуор саата сэбиэскэй Мосин-Наган M/28 диэн финныы вариана.

Сэбиэскэйдэр кинини хаста да өлөрө сатаабыттар, кини утары атын бэргэн ытааччылары уонна артиллерия саба охсууларын туттубуттар. 1940 кулун тутар 6 Хэүхэ кыргыhыы кэмигэр сыҥаахха буулдьанан таптаран улаханнык эчэйбит уонна сэрииттэн туораабыт. Сэрии бүппүтүн кэнниттэн сотору кэминэн, маршал Карл Густаф Эмил Маннерхейм уурааҕынан Хэүхэ капралтан иккис лейтенант буолбут.

Кэлин олоҕо

Хас да сыл устата Хэүхэ эмтэммит. Буулдьа сыҥааҕын уҥуоҕун алдьаппыт уонна иэдэhин эчэппит. Ол да буоллар, кини букатынныы үтүөрбүт уонна Иккис аан дойду сэриитин кэнниттэн тайах бултааччыта уонна ыт иитээччитэ буолбут.

Симо Хэүхэ олоҕун тиhэх сылларыгар Финляндия соҕуруулуу илинигэр баар Руоколахти диэн ааттаах кыра дэриэбинэҕэ олорбут.

Быhаарыылар

Литература

P. Sarjanen, Valkoinen kuolema ISBN 952-5170-05-5
Tapio A. M. Saarelainen, Sankarikorpraali Simo Häyhä ISBN 952-5026-52-3 http://www.apali.fi
Tapio A. M. Saarelainen, The Sniper - Simo Häyhä ISBN 978-952-5026-74-0 http://www.apali.fi

Өссө маны көр

Тас сигэлэр

[1] ttp://www.snipercentral.com/snipers.htm

[2] ttp://www.telegraph.co.uk/news/uknews/1517044/The-long-view.html

[3] ttp://www.mtv3.fi/uutiset/arkisto.shtml/arkistot/kotimaa/2007/11/584680

[4] ttp://www.mtv3.fi/uutiset/arkisto.shtml/arkistot/kotimaa/2007/11/584680

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ 1 устуруока: / 1 устуруока: @@
-[[Image:Simo Hayha.jpg|thumb| Симо Хэүхэ Кыhыҥҥы сэрии кэмигэр.]]
+[[Билэ:Simo Hayha.jpg|thumb| Симо Хэүхэ Кыhыҥҥы сэрии кэмигэр.]]
-'''Симо Хэүхэ''' ([[финн тыла|Финныы]]: ''Simo Häyhä'') ([[Ахсынньы 17]], [[1905]] &ndash; [[Муус устар 1]], [[2002]]) диэн [[Финляндия|финн]] саллаата. Хос аата "Үрүҥ Өлүү" ([[нуучча тыла|Нууччалыы]]: ''Белая Смерть''; [[финн тыла|Финныы]]: ''Valkoinen kuolema''). [[Кыhыҥҥы сэрии]] кэмигэр сэриилэспит. Аан дойду историятын бастыҥ [[бэргэн ытааччы]]та буолар.<ref>http://www.snipercentral.com/snipers.htm</ref><ref>http://www.telegraph.co.uk/news/uknews/1517044/The-long-view.html</ref>
+'''Симо Хэүхэ''' ([[финн тыла|Финныы]]: ''Simo Häyhä'') ([[Ахсынньы 17]], [[1905]] – [[Муус устар 1]], [[2002]]) диэн [[Финляндия|финн]] саллаата. Хос аата "Үрүҥ Өлүү" ([[нуучча тыла|Нууччалыы]]: ''Белая Смерть''; [[финн тыла|Финныы]]: ''Valkoinen kuolema''). [[Кыhыҥҥы сэрии]] кэмигэр сэриилэспит. Аан дойду историятын бастыҥ [[бэргэн ытааччы]]та буолар.<ref>http://www.snipercentral.com/snipers.htm</ref><ref>http://www.telegraph.co.uk/news/uknews/1517044/The-long-view.html</ref>
 == Эрдэтээҥҥи олоҕо, Иккис аан дойду сэриитигэр кыттыыта ==
-Хэүхэ [[Раутйэрви]] муниципалитетыгар, билиҥҥи Финляндия уонна Арассыыйа кыраньыыссатын чугаhыгар төрөөбүт. Сэрииhит сулууспатын 1925 саҕалаабыт. Армияҕа барыан иннинэ, Хэүхэ фермер уонна булчут эбит. Финляндия уонна ССРС икки ардыларынааҕы [[Кыhыҥҥы сэрии]] кэмигэр (1939&ndash;1940) кини бэргэн ытааччы солото уонна [[Кыhыл Армия]]лыын охсуhуута саҕаламмыт.
+Хэүхэ [[Раутйэрви]] муниципалитетыгар, билиҥҥи Финляндия уонна Арассыыйа кыраньыыссатын чугаhыгар төрөөбүт. Сэрииhит сулууспатын 1925 саҕалаабыт. Армияҕа барыан иннинэ, Хэүхэ фермер уонна булчут эбит. Финляндия уонна ССРС икки ардыларынааҕы [[Кыhыҥҥы сэрии]] кэмигэр (1939–1940) кини бэргэн ытааччы солото уонна [[Кыhыл Армия]]лыын охсуhуута саҕаламмыт.
-&minus;20 икки &minus;40 С температураҕа, бүтүннүү үрүҥ камуфляжтаах, Хэүхэ туоhуламмытынан 505 сэбиэскэй саллааты өлөрбүт,<ref>http://www.mtv3.fi/uutiset/arkisto.shtml/arkistot/kotimaa/2007/11/584680</ref> уонна туоhуламматаҕынан 542 өлөрбүт. [[Коллаа кыргыhыыта|Коллаа кыргыhыытыгар]] бигэргэтиллибэтэх сурахтарынан Хэүхэ бэргэн ытааччы быhыытынан 800 тахса өлөрүүлээх табыылаах үһү. Бэргэн ытааччы быhыытынан өлөрүүлэриттэн ураты, Хэүхэ өссө икки сүүстэн тахса өстөөҕү [[Suomi KP/-31]] массыына-пистэлиэт саанан табан кэрдибит, ол курдук бүтүн бигэргэтиллибит өлөрүүлэрин ахсаана 705 буолар.<ref>http://www.mtv3.fi/uutiset/arkisto.shtml/arkistot/kotimaa/2007/11/584680</ref> Бу ахсаан бүтүннүүтэ 100 хонук иhинэн толоруллубут.
+−20 икки −40 С температураҕа, бүтүннүү үрүҥ камуфляжтаах, Хэүхэ туоhуламмытынан 505 сэбиэскэй саллааты өлөрбүт,<ref>http://www.mtv3.fi/uutiset/arkisto.shtml/arkistot/kotimaa/2007/11/584680</ref> уонна туоhуламматаҕынан 542 өлөрбүт. [[Коллаа кыргыhыыта|Коллаа кыргыhыытыгар]] бигэргэтиллибэтэх сурахтарынан Хэүхэ бэргэн ытааччы быhыытынан 800 тахса өлөрүүлээх табыылаах үһү. Бэргэн ытааччы быhыытынан өлөрүүлэриттэн ураты, Хэүхэ өссө икки сүүстэн тахса өстөөҕү [[Suomi KP/-31]] массыына-пистэлиэт саанан табан кэрдибит, ол курдук бүтүн бигэргэтиллибит өлөрүүлэрин ахсаана 705 буолар.<ref>http://www.mtv3.fi/uutiset/arkisto.shtml/arkistot/kotimaa/2007/11/584680</ref> Бу ахсаан бүтүннүүтэ 100 хонук иhинэн толоруллубут.
 Хэүхэ туттар чуор саата сэбиэскэй [[Мосин-Наган]] M/28 диэн финныы вариана.
@@ 19 устуруока: / 19 устуруока: @@
 {{reflist}}
-==Литература==
+== Литература ==
-*P. Sarjanen, ''{{lang|fi|Valkoinen kuolema}}'' ISBN 952-5170-05-5
+* P. Sarjanen, ''{{lang|fi|Valkoinen kuolema}}'' ISBN 952-5170-05-5
-*Tapio A. M. Saarelainen, ''{{lang|fi|Sankarikorpraali Simo Häyhä}}'' ISBN 952-5026-52-3  http://www.apali.fi
+* Tapio A. M. Saarelainen, ''{{lang|fi|Sankarikorpraali Simo Häyhä}}'' ISBN 952-5026-52-3  http://www.apali.fi
-*Tapio A. M. Saarelainen, ''{{lang|fi|The Sniper - Simo Häyhä}}'' ISBN 978-952-5026-74-0  http://www.apali.fi
+* Tapio A. M. Saarelainen, ''{{lang|fi|The Sniper - Simo Häyhä}}'' ISBN 978-952-5026-74-0 http://www.apali.fi
 == Өссө маны көр ==
@@ 28 устуруока: / 28 устуруока: @@
 * [[Охлопков Федор Матвеевич|Федор Охлопков]]
-==Тас сигэлэр==
+== Тас сигэлэр ==
 * [http://www.kevos4.com/Simo_Hayha.htm Brief background on Simo Häyhä]
 * [http://www.mosinnagant.net/finland/simohayha.asp Mosin-Nagant Dot Net's Sniper Section Presents "Meeting A Legend: Simo Häyhä"]
 * [http://www.snipercentral.com/snipers.htm#WWII Sniper Central list of snipers]
-[[категория:бэргэн ытааччылар]]
+[[Категория:Бэргэн ытааччылар]]
 [[Категория:Дьоннор алпабыытынан]]
@@ 53 устуруока: / 53 устуруока: @@
 [[it:Simo Häyhä]]
 [[ja:シモ・ヘイヘ]]
+[[ka:სიმო ჰაიჰა]]
 [[ko:시모 하이하]]
 [[nl:Simo Häyhä]]