Харчы

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
Навигацияҕа көс Көрдөбүлгэ көс

Харчы диэн мал уонна араас өҥө (сервис) иһин төлүүр тэрил. Аан дойдуга араас харчы арааһа баар, ол курдук хас дойду кэриҥэ бэйэтин харчылаах, ол курдук АХШ доллара, эбэтэр Британия фунт стерлингов

Харчы историята[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Харчы диэн араас маллары атыылаһар тэрил буолар. Эргиэн идеята олус эргэ, ол бириэмэҕэ дьон бастаан атастаһар этэ, тугу наадыйалларын атастаһаллара. Бэйэтигэр баарыттан сороҕун атастаһан олороро. Ону билигин бартер диэн билэбит. Атын маллар, ол курдук бытархай буолар гына баар маллар туттуллубуттара, ол курдук ювелирнай оҥоһуктар уонна специялар.

Харчыны кытта уларыттахына буорту буолбат, уонна ханна баҕар илдьэ сылдьыахха сөп эбит. Бастакы харчыны бэчээттээбит дойдунан Лидия буолар, биһиги эрабыт 650 сыл иннинэ, билиҥҥи Турция сиригэр тура сылдьыбыта. Араас улахан сыаналаах күндү металлартан оҥоһуллубут уонна хахай уруһуйдаах эбит. Онтон Грецияҕа уонна Средиземнай муора аттытыгар сытар дойдуларга тарҕаммыт. Манньыаталары биир ыйааһыннах уонна кээмэйдээх оҥоруллар эбит.

Харчы туттууга ордуга олус түргэнник биллибит, ол курдук бытарытарга чэпчэки буолбут, холобура биир киһи ынах аҥара сыаналаах бурдугу атыылаһыан баҕардаҕына ынаҕы өлөрүөн баҕарбата биллэр. Ол курдук ынаҕы атыылаатаҕына уонна бурдугу ынах аҥаара сыаналаах атыылаһар кыахтаммыт. (хаччы диэн тыл хантан уескээбитий?)

Харчы араастара[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Араас бириэмэҕэ араас мал харчы быһыытынан туттулла сылдьбыт:

  • Ракушкалар
  • Күндү металлар
  • Металарга кубулуйар кумааҕы
  • Кубулуйбат харчы
  • Банк депозиттара
  • Электроннай харчы

Металларга кубулуйар харчы араас сыалларга туттулуон сөп уонна бэйэтэ сыаналаах буолуон сөп. Ол харчы көмүскэ уларытыллыан сөп.

Уларыйбат харчы диэн көмүс буолбат харчы. Уларыйылларын-уларыйбатын былаас биллэрэр.