Петров Афанасий Прокопьевич
Петров Афанасий Прокопьевич (31.01.1915—1998) — саха биллиилээх артыыһа, РСФСР уонна Саха АССР норуодунай артыыстара.
Олоҕун олуктара[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
- 1915 сыл тохсунньу 31 күнүгэр Уус-Алдан улууһун II Өлтөх нэһилиэгэр төрөөбүтэ.
- Үс кылааһы Дойду алын оскуолатыгар, онтон төрдүһү Дьокуускай куорат 3 №-дээх оскуолатыгар бүтэрбитэ.
- 1932—1936 сылларга Москва куоракка А. В. Луначарскай аатынан Ил театр искусствотын институтун (билигин ГИТИс) иһинээҕи саха студиятыгар үөрэммитэ.
- 1936 сылтан Дьокуускайдааҕы Ил драма театрын артыыһа.
- 1940—1941 сылларга Ньурба иккис колхуос театрын салайааччыта.
- 1950 сыл — Саха АССР үтүөлээх артыыһа.
- 1953—1955 сылларга Москваҕа М. С. Щепкин аатынан театр училищетын саха студиятын ассистена уонна режиссера.
- 1998 сыллаахха өлбүтэ.
Айар үлэтэ[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
Сүүстэн тахса оруолу оонньообута, олор истэригэр:
- Кудряш («Гроза», А. Островскай)
- Жухрай («Как закалялась сталь», Н. Островскай)
- Бывший («Дьадаҥы Дьаакып», А. Софронов)
- Най («Күкүр уус» С. Омоллоон)
- Оруос баай («Кыһыл ойуун» П. Ойунскай)
- Ыналба («Оҕону баҕарбыт» П. Ойунскай)
- Павел Долгунов («Колонияттан коммуннаҕа» А. Аччыгыйа)
- Егор Егорович («Бырааттыылар» С. Ефремов)
- Нүөһэр Дархан («Өлүөнэ сарсыардата» И. Гоголев)
- Кубаров («Сүрэх тэбэрин тухары» Софрон Данилов)
- Боһукка («Туйаара» В. Протодьяконов)
- Мэппэллэ Мэхээлэ («Гавриил Егоров» И. Находкин)
- Чибисов («Человек с ружьем» Н. Погодин)
- Анучин («Первые искры» А. Малькова-Клиорина)
- Деникин («Чуумпу Дон» М. Шолохов)
- Дункан ыраахтааҕы («Макбет» В. Шекспир)
- Кутейкин («Недоросль» Д. Фонвизин)
- Яичница («Кэргэн кэпсэтии» Н. Гоголь)
- Мультик («Вечер» А. Дударов)
Наҕараадалара уонна ытык ааттара[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
- Саха АССР үтүөлээх артыыһа (1950)
- Саха АССР норуодунай артыыһа (1957)
- РСФСР үтүөлээх артыыһа (1962)
- Ленин уордьана (1971)
- РСФСР норуодунай артыыһа[1] (1975)
- «За доблестный труд в Великой Отечественной войне 1941—1945 гг.» мэтээл
- «За доблестный труд в ознаменование 100-летия со дня рождения В. И. Ленина» мэтээл
- «За трудовое отличие» мэтээл (1958)
- «Үлэ бэтэрээнэ» мэтээл
- 30 лет Победы в Великой Отечественной войне 1941—1945 гг. мэтээл
Өссө маны көр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
Саха норуодунай артыыстарын тиһигэ
Быһаарыылар[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
- ↑ О присвоении почетного звания народного артиста РСФСР Петрову А. П. — артисту Якутского драматического театра им. П. А. Ойунского: Указ Президента Верх. Совета РСФСР от 13 янв. 1976 г. // Ведомости Верх. Совета РСФСР. — 1976. — № 3. — С. 32
Сигэлэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
- Кырдьаҕас артыыс санаата : РФ уонна СР нар. артыыhа А. П. Петровы кытта кэпсэтии / кэпсэттэ И. Антипина // «Саха Сирэ». — 1996. — Ыам ыйын 23 к.
- Апросимов В. В. Тускун. Петров Афанасий Прокопьевич уонна да атыттар тустарынан көрдөөх түгэннэр // Апросимов, В. В. Тускун. Дьаакып Кыычыкынтан саҕалаан…: (Саха театрдарыттан көрдөөх түгэн). — Дьокуускай, 2000. — С. 32—35.
- Емельянов С. Последний из могикан: [о нар. артисте России и Якутии А. П. Петрове] // «Полярная звезда». — 2001. — № 3. — С. 55.
- Сивцев С. Н. — Доллу. Улахан олох кылгас түгэннэриттэн // Сивцев С. Н. — Доллу. Хатыламмат түгэннэр, умнуллубат айаннар : П. А. Ойуунускай аатынан Саха гос. драм. театрын 70 сылыгар ананар. — Дьокуускай, 2000. — С. 9—15.
- Сиэн Чолбодук. "Мин мэлдьи баай этим…" // Сиэн Чолбодук. Быыс аhыллар… — М., 2000. — С. 61—67.
- Афанасий Прокопьевич Петров // Саха саарыннара: [биогр. ыйынньык]. — Дьокуускай, 1998. — С. 231—232.
- Никитин П. А. П. Петров // Никитин, П. Мастера якутской сцены. — Якутск, 1985. — С. 22—23.
Ылыллыбыт сирэ[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
- Национальная библиотека Республики Саха (Якутия):90 лет со дня рождения А. П. Петрова, народного артиста РСФСР и ЯАССР, заслуженного артиста РСФСР и ЯАССР Архыыптаммыт 2016, Кулун тутар 10 күнүгэр.
- 100 знаменитых имен Республики Саха (Якутия) Архыыптаммыт 2006, Сэтинньи 30 күнүгэр.