Ополовников Александр Викторович
Александр Викторович Ополовников — биллиилээх архитектор-реставратор, архитектура доктора, Арассыыйа Архитектуратын Академиятын бочуоттаах чилиэнэ. А. В. Ополовников салататынан 50-ча нуучча архитектууратын мас пааматынньыктара сөргүтүллүбүттэрэ, ол иһигэр нуучча мас зодчестватын киэн туттуута — аатырбыт Кижи, уонна Дьокуускай остуруогун башнята.
Александр Викторович Ополовников 1911 с. сэтинньи 8 күнүгэр Рязань губерниятын Поднаволок диэн селотугар төрөөбүтэ. Кыыһа этэринэн кини 1911 с. буолбакка 1910 с. төрөөбүт курдук. Аҕата — Ополовников Виктор Петрович (1880—1944, Москуба), дворянин, присяжнай повереннай, Рязань губерниятыгар Скопин куорат таһыгар баар таас чоҕу хостуур рудник юрисконсультанынан үлэлиир эбит. Ийэтэ — төрөөбүтүнэн Маркович Мария Богдановна (1885—1928, Москуба уоб. Малаховка ст.), нуучча-украина суруйааччытын Марко Вовчок (Мария Александровна Маркович-Вилинская литературнай псевдонима) уонна украина этнограф-фольклорииһа Афанасий Васильевич Маркович сиэннэрэ.
Ополовниковтар дьиэ кэргэннэригэр 6 оҕолоохтор эбит: Мария, Евгения, Григорий, Александр, Любовь, Петр.
1928 с. сэттэ кылааһы бүтэрэн баран Ойуур техникумун бүтэрэр уонна Дальнай Востокка үлэлиир, онтон 1932 с. Бүтүн Сойуустааҕы архитектура-тутуу институутугар (ВАСИ, билигин Москубатааҕы Архитектурнай институт) киирэр. 1939 сыллаахха туйгуннук бүтэрэр, онтон аармыйаҕа ыҥырыллар, онно Аҕа дойду Улуу сэриитэ бүтүөр дылы сулууспалыыр.
Саха сиригэр Ополовников 1969 сыллаахха кэлэр. Бастаан Индигиир өрүскэ турар Зашиверскай шатровай храамын (1700) чинчийэр. Онтон сүүрбэттэн тахса сыл тухары Саха сирин кэрийэ сылдьан былыргы мас тутуулары үөрэтэр.
Ополовниковы Саха сирин мас зодчествотын саҥаттан арыйбыт киһиннэн ааҕаллар. Былыр былыргыттан Арассыыйаҕа тутуллар гынан баран билигин кини киин уобаластарыгар хаалбатах тутуу пааматынньыктара Саха сиригэр хаалбыттарын Ополовников науука өттүнэн чинчийэн былыргы мас тутуу култууратын үөрэтиигэ сүҥкэн кылааты киллэрбитэ. Ол тутуулар истэригэр ат миэлиҥсэлэрэ, араас көрүҥнээх кириэппэс ампаар-башнялар, киһи уҥуохтара киирэллэр. Онно эбии 1980-с сыллар бүтүүлэригэр Алаһыай уонна Аллараа Халыма остуруоктарын графическэй реконструкцияларын онорбута.
1973 с. Ополовников блокнотугар суруйбут: «Якутия — моя вторая родина»[1].
Кинигэлэрэ[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
- Деревянное зодчество Якутии / А. В. Ополовников, Е. А. Ополовникова, 124 с. ил., 32 л. ил. 17 см, Якутск Кн. изд-во 1983
- Сокровища Русского Севера / А. В. Ополовников, 366,[1] с. ил. 29 см, М. Стройиздат 1989
- Древний Обдорск и заполярные города-легенды / А. В. Ополовников, Е. А. Ополовникова, 398,[1] с. ил. 33 см, М. Ополо 1998
- Ополовников А. В., Ополовникова Е. А. Избяная литургия. — М.: ОПОЛО, 2001. — 511 с.: ил. — (Древнерусское деревянное зодчество)
Туһаныллыбыт сирдэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
История, культура и традиции Рязанского края
Быһаарыылар[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
- ↑ О моем отце, архитекторе и охотнике А. В. Ополовникове. (Е. А. Ополовникова, Биографический очерк) Архыыптаммыт 2008, Кулун тутар 8 күнүгэр.