Камчатка кыраайа

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
Навигацияҕа көс Көрдөбүлгэ көс
Камчатка кыраайа

Камчатка кыраайын былааҕа Камчатка кыраайын гиэрбэтэ
Камчатка кыраайын былааҕа Камчатка кыраайын гиэрбэтэ
Киин куората Петропавловск Камчатскай
Иэнэ 464 275 км² км²
Дьонун ахсаана 320 549 (2013)
Федеральнай уокуруга Уһук Илин
Экономическай оройуона Уһук Илин
Ил тыла Нуучча тыла
Губернатор Владимир Илюхин
Кэм зоната MSK+8 (UTC+11, сайын UTC+12)


Камчаатка кыраайа - Арассыыйа улахан сирдэриттэн биирдэстэрэ, дойду уһук илин өттүгэр Камчаатка тумул арыытыгар тайаан сытар. Киин куората - Петропавловск Камчатскай куорат.

Камчаатка Магадан уобалаһын и Чукотканы кытта харбыылаһар.

Айылҕата[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Улахан өрүстэрэ: - Камчатка (уһуна 758 км), Пенжина (713 км), Таловка (458 км), Вывенка (395 км), Пахача (293 км), Апука (296 км), Укэлайат (288 км). Күөллэрэ: Таловское (44 км²), Паланское (28 км²).

Сис хайалара: - Ортоку (протяженность около 900 км), Илиҥҥи, Ветвейский, Пенжинский, Пахачинский, Олүторский и др. Үрдүгэ: х. Хувхойтун (2613 м), г. Ледяная (2562 м), г. Острая (2552 м), г. Шишель (2531 м), сопка Тылеле (2234 м). Элбэх вулкаан хайалардаах.

Сир хамсыыр сиригэр сытар, ордук күүстээх сир хамсааһыыннара:

Тыата 41% ылар. Элбэх үчүгэй айылҕалаах сир

Халлаан туруга[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Кыһынын -22, -24 °C буолар, сайынын + 12,+17 °C буолар. Сыллааҕы уу төбүгэ 300-тэн 700-кэ дылы мм түһэр.

Харабылланар сирдэрэ[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Харабылланар сирдэр: - Корякский заповедник, ол онно Говена уонна Парапольский дол (327 тыс. га) киирэр.

Айылҕа пааматнига: - Гэйзер хочото.

Нэһилиэнньэтэ[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Камчаатка сиригэр 343 539 чел. олорор (2009). биир километрга 0,73 киһи./км² тиксэр

Омугунан арахсыы:

Омук 2002 с. ахс., киһи. (%)
Нууччалар 290 108 (80,8 %)
Украиннар 20 870 (5,8 %)
Омуктарын көрдөрбөтөх дьоннор 11 602 (3,2 %)
Кэрээктэр 7 328 (2 %)
Татаардар 3 617 (≈ 1 %)
Белорустар 3 347 (≈ 1 %)
Сахалар 1 942 (≈ 1 %)
Хотугу аҕыйах ахсааннаах омуктар ахсааннара (2021 сыл, тохс. 1 к. туругунан)[1]
Омуга Ахсааннара (ускуопка иһигэр - Арассыыйаҕа)
1 Алеуттар 401 (482)
2 Ительменнэр 2394 (3193)
3 Камчадааллар 1521 (1927)
4 Кэрээктэр 6640 (7953)
5 Нанаайдар 69 (12003)
6 Удэгэйдэр 10 (1496)
7 Ульчалар 14 (2765)
8 Чукчалар 1496 (15908)
9 Эбэҥкилэр 19 (37843)
10 Эбээннэр 1872 (22383)
11 Эскимостар 14 (1738)
12 Барыта 14450

Нэһилиэнньэлээх сирдэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Камчаатка сиригэр 3 куорат, 29 бөһүөлэк, 56 дэриэбинэ баар

1 тыһ киһиттэн үөһээ
Тохсунньу 1 чыыһылатынан 2009 сылынан дааннай
Петропавловск Камчатскай Халыып:Түһэр194,1 Тиличики 2,0 (2007)
Елизово Халыып:Түһэр39,3 Тигиль 2,0 (2007)
Вилючинск Халыып:Тахсар25,2 Николаевка 1,9 (2007)
Мильково 8,9 (2007) Соболево 1,9 (2007)
Ключи 6,4 (2007) Паратунка 1,8 (2007)
Уус Камчаатка 4,3 (2008) Козыревск 1,7 (2007)
Палана {{}}3,6 Вулканный {{}}1,6
Пионерский 3,1 (2007) Нагорный 1,6 (2007)
Коряки 3,0 (2007) Уус Хайрүзово 1,3 (2007)
Раздольный 2,8 (2007) Корф 1,2 (2007)
Эссо 2,6 (2007) Саҥа 1,2 (2007)
Озёрновский {{}}2,5 Лесной 1,1 (2007)
Термальный 2,4 (2007) Апача 1,1 (2007)
Октябрьский Халыып:Рост2,2 Ивашка 1,0 (2007)
Оссора {{}}2,2 Сокоч 1,0 (2007)
Уус Большерецк 2,1 (2007)

Экономиката[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Экономикатыгар балыктааһын, сир баайдарын хостооһун улахан миэстэни ылаллар, туризм сайдан эрэр.



  1. Дмитрий Иванов. Роза Долган: “Камчатка сүрүн баайа – төрүт омуктарыгар”. Кыым, 29.06.2021