Головин Петр Петрович

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт

Головин Петр Петрович - 1640 сылтан (сайын кэлбит) 1645 сылга дылы Саха сирин бойобуодатынан ананан үлэлээбит киһи. Кинини кытта иккис бойобуоданан Глебов Матвей Богданович сулууспалаабыт[1]. Сүрдээх кырыктаах уонна соҕотоҕун баһылыырын сөбүлүүр киһинэн биллэр. Иккис бойобуоданы Глебовы уонна дьяк дуоһунаһыгар үлэлээбит Ефим Филатовы утарбыттарын иһин хаайыыга сытыарбыта, хас да сыл буолан баран хандалылаах Москубаҕа ыытыллыбыттара.

Бу икки бойобуода бастакы саастарыгар билиҥҥи Уус-Алдан сиригэр турбут Лиэнискэй остуруок халаан уутугар былдьаммыта, онон саҥа остуруогу Туймаада хочотугар Өйүк хонуутугар, билигин Дьокуускай турар сиригэр көһөрбүттэрэ. Бу сири Головин сорудаҕынан кэнсэлээрийэ салайааччыта Василий Поярков булбута.

Головин сахалартан дьаһаах хомуйуутун элбэтээри биэрэпистииргэ дьаһайбыта. Ону сөбүлээминэ олохтоохтор өрө турбуттара. 1942 сыл саҥатыгар 700 киһи Дьокуускайы төгүрүктээбитэ, ол эрээри киинтэн кэлбит көмө хаһаактар өрө турууну икки ый буолан баран тохтоппуттара. Головин бирикээһинэн 23 киһини тутан сордоон-муҥнаан баран ыйаан өлөрбүттэрэ. Маннык кырыктаах хам баттааһыны хаһаактар бэйэлэрэ да сөбүлээбэтэхтэрэ, Глебовтаах Филатов ол туһунан этиммиттэрин иһин Головин бастаан дуоһунастарын толорууттан туораппыта, онтон олох да хаайыыга бэйэлэрин уонна дьиэ кэргэттин угаттаабыта. "Үөһэ" суруйбут суругар бу икки киһи хаһаактары өрө туруоран Дьокуускайы былдьыыр, кинини бэйэтин уонна олохтоох дьону өлөрөр былааннаахтар этэ диэбитэ. Эмсэҕэлээбит дьонтон үҥсүү Москубаҕа 1944 сыл сайыныгар эрэ тиийбитэ. Онон, хаайыллыбыт дьону икки сыл остуруок хаайыытыгар сыппыттарын кэннэ, 1945 сылллаахха Москубаҕа дьэ ыыппыттара, Головины эмиэ Москубаҕа ыҥрына ылбыттара. Саҥа анаммыт бойобуодалар Василий Пушкин уонна Кирилл Супонев Дьокуускайга 1946 сыл бэс ыйын 2 күнүгэр биирдэ кэлбиттэрэ[2].

Бу дьон, Головиннаах Глебов, сулууспалыыр кэмнэригэр Кытайтан көмүскэнээри Москуба судаарыстыбата Өлүөнэ остуруогар кииннээх разряд, ол аата уруккуннан байыаннай уокурукка тэҥнээҕи, тэрийбитэ[3].


Өссө маны көр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Бойобуода

Быһаарыылар[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

  1. Саха сирин энциклопедията, Москуба, 2000
  2. Татьяна Кротова. Пушкин в Якутске//Якутск вечерний, 9.07.2021
  3. Дьокуускай хаһан куорат дэммитэй? А.Павлов-Дабыл, Кэскил хаһыат, 2.10.2012