Буссенго Жан Батист

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
Jean-Baptiste Boussingault

Жан Бати́ст Буссенго́ (фр. Jean Baptiste Joseph Dieudonné Boussingault, нууч. Жан Бати́ст Жозе́ф Дьёдонне́ Буссенго́) — франция учуонайа, академик, агрохимияны төрүттээччи.

1802 сыллаахха олунньу 2 күнүгэр төрөөбүт.

1822 сыллаахха Англия хайатын уопсастыбатын сорудаҕынан Александр Гумбольдт эрэкэмэндээссийэлээх Соҕуруу Америкаҕа баран хас да сыл Анда хайаларын метеорологиятын уонна геологиятын үөрэппит, Венесуэлаҕа, Колумбияҕа, Перуга, Чилигэ, Эквадорга сылдьыбыт[1][2][3][4]. Симон Боливар аармыйатыгар хайа инженерын үлэтин толорбут, ол эрээри оннук дуоһунас аармыйаҕа суох буолан эппиһиэр буолбут, полковник сыбаанньатыгар дылы үүммүт.

Францияҕа 1839 сыллаахха төннөн баран Франция наукатын Академиятыгар талыллыбыт, онтон Лион куоракка химия профессора буолбут (кэлин Айылҕа наукаларын факультетыгар декан буолбут[5] Халыып:Нп3). 1841 сыллаахха киниэхэ анаан аһыллыбыт тыа хаһаайыстыбатын кафедратыгар профессор буолан Парижка көспүт.

1887 сыллаахха ыам ыйын 11 күнүгэр өлбүт.

Наукаҕа сүрүн үлэтэ айылҕаҕа сэбдьи эргийиитигэр анаммыт. Кини бары үүнээйи почваттан азоту ыларын, оттон бобтуҥулар почваны азотунан байыталларын дакаастаабыта.

Быһаарыылар[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

  1. «Проработал десять лет горным инженером в Венесуэле» — цит. по Дж. Кларк, Иллюстрированная хроника открытий и изобретений с древнейших времён до наших дней. — М.: «АСТ»(ISBN 5-17-012310-8): «АСТРЕЛЬ» (ISBN 5-271-03897-1), 2002., стр. 747
  2. «Французский инженер-геолог Буссенго изучает (1825—1829) особенности Венесуэлы, Колумбии и Перу» — цит. по Всемирная история в датах и событиях («Ларусс»). — М.: «Радуга», 2002., стр. 320
  3. «В Северных и Экваториальных Андах работал француз Ж. Буссенго (1822—1828)» — цит. по статье «Южная Америка», БСЭ.
  4. «В Южной Америке Буссенго изучал залежи чилийской селитры» — цит. по Детской энциклопедии 1967, стр. 371
  5. Almanach de l’université royale, 1836, p. 78